اقتصادتهران: بارها با کسانی مواجه شده ایم که بدون هیچ دلیلی و یا با دلایل کودکانه مشغول تخریب اموال عمومی هستند. مثلا کسانی که بعد از مکالمه با تلفن عمومی گوشی آنرا میکنند و یا این که درست در زیر یک مجسمه و یا یک کتیبه باستانی با چاقو یادگاری می کنند. به این گونه افراد وندال میگویند و به این رفتار وندالیسم.
معنای لغوی و اصطلاحی
وَندال نام قومی از اقوام ژرمن- اسلاو است که در قرن پنجم میلادی میزیستند و همواره به اسپانیا هجوم می آوردند و آنجا را تصرف میکردند. امروزه، اصطلاح وندال به کسانی اطلاق میشود که به دلائل مختلف با حالت اعتراض دست به تخریب میزنند تا تخلیه روانی شوند. وندال ها مانند موریانه شهرها را ذرّه ذرّه میخورند؛ مثل نوجوانی که با چاقو صندلی ماشین را میبُرد. وندال ها جوانان معارض قانون هستند که شاید از زیانی که به جامعه میرسانند، بیاطلاع باشند. آمار در ایران نشان میدهد که ۶۷ درصد از افراد دستگیر شده وندال در گروه سنّی ۱۰ تا ۲۵ سال قرار دارند که در آن سهم مردان بیشتر از زنان است. به لحاظ تحصیلی هم ۳۵/۴ درصد، تحصیلات راهنمایی و ۲۲/۹ درصد تحصیلات ابتدائی داشتهاند. وندالهااز قشرها و طبقات مختلف جامعه میباشند و تنها در بین طبقات پایین و کم تحصیل نیستند. میتوان به هکرها و کسانی که ویروس وارد شبکه اینترنت میکنند، اشاره کرد که جزء نوابغ محسوب میشوند.
وندالها بیمار هستند
اعمال و اقدامهای وندالیستی هر چند که نشان دهنده روحیه و رویه بیمارگونه از سوی افراد و یا گروههایی است که موجب تخریب اموال عمومی مانند باجههای تلفن همگانی، صندلی اتوبوسها، قطع نهالها و آسیب درختان فضای سبز عمومی میشوند، اما ریشهیابی این اقدامهای تخریبی نشان میدهد که عمده علت این رفتارها، ناکامی و سرخوردگی برخی و یا گروهی از افراد جامعه بوده است. کما اینکه بارها شاهد بودهایم پس از برگزاری مسابقات فوتبال، هواداران تیم شکست خورده با شکستن بطریهای شیشهای در معابر عمومی و اصلی و آسیب رساندن به وسایل نقلیه عمومی، نظم اجتماعی و آرامش زندگی شهری را بر هم زدهاند و خسارتهای قابل توجهی را به وجود آوردهاند و یا بارها در باجههای تلفن عمومی شاهد بودهایم که افرادی پس از ناکامی در مکالمه و از دست دادن سکههای خود، به تخریب باجه تلفن پرداختهاند. در این موارد هر چند که قوانین موجود، مجازاتهای به نسبت سنگینی را برای متخلفان در نظر گرفته و علاوه بر اینکه آنان را ملزم به تامین مالی خسارتهای تحمیل شده کرده محکومیت حبس تا ۱۰ سال را برای این قبیل افراد در نظر گرفته است. اما واقعیت این است که برخوردهای جبری و آمرانه هیچ وقت موجب ریشهکنی وندالیسم در جوامع شهری نشده و حتی در مواردی نیز به تشدید این رفتارهای ناهنجار منجر شده است. جامعهشناسان شهری در این زمینه به ایجاد تمهیدات رفتاری و سلب انگیزه واکنشهای تخریبی تاکید دارند و معتقدند با آموزش به عنوان مثال آموزش تماشاگران تیمهای ورزشی در مورد اهداف واقعی ورزش و با نمایش روابط دوستانه بازیگران دو تیم، میتوان خشم و ناکامی هواداران تیم شکست خورده را تا حدود زیادی کاهش داد و یا ضمن کنترل منظم سالم بودن تاسیسات شهری از سوی ماموران سازمانهای مسوول، میتوان زمینههای روانی جلب اعتماد و مشارکت عمومی در حفظ و نگهداری اموال عمومی را فراهم آورد.
راه های شناخت افراد وندال
شخصی که اختلال رفتاری یا اختلال شخصیتی جامعه ستیزی دارد، ممکن است در وهله نخست برای دوستی بسیار خوب، جذاب و خونگرم، به نظر برسد اما با آشکار شدن رفتارش کسی نمیتواند دوستی با او را ادامه دهد زیرا این افراد بسیار خودخواه و خودمحور هستند. با گذشت زمان، ماهیت رفتارهای منفی افزایش پیدا میکند، بدترین مورد رفتارهای ضداجتماعی در جرائم بزرگسالی، قتل است که معمولاً ریشه در اختلالات رفتاری دوران کودکی دارد. جامعه ستیزی در دوران بزرگسالی به آسانی با روان درمانی یا دارو، درمان نمیشود.
بیمار یا مجرم؟
وندالیسم یا تخریب گرایی پدیده ای است که امروزه درمناطق شهری به شدت شیوع پیدا کرده است. بطور معمول شیوع آن در میان افرادی است که ۱۰ تا ۲۵ سال سن دارند. موضوع وندالیسم، بیشتر تخریب اموال عمومی است و دلایل آن در هشت متغیر، شناسایی شده است:
– محیط های نخستین تربیتی وتجارب دوران کودکی وفشارهای خانواده گی ویا محیط مدرسه
– توارث که این متغیر شامل زیر مجموعه هایی از قبیل ضریب هوشی است.بیشتر مجرمان از ضریب هوشی پایین تری نسبت به دیگران برخوردارند.
– شخصیت وندال ها به شخصیت پرخاشگر، برون گرا، عکس العملی، ضد جامعه انتقام جو تقسیم می شود.
– وضعیت اقتصادی واجتماعی وجمعیتی اغلب وندال ها جوان و از جنس مذکرند همچنین دارای تحصیلات پایین هستند. از نظر شغلی غیرماهر و از نظر وضعیت تاهل مجرد قرار دارند.
– این افراد اغلب در محیط های تحصیلی درگیر سلسله رفتارهای خشونت آمیزند. این عده دارای تجربه تنبیه بدنی در محیط تحصیلی هستند. لذا توصیه میشود درحد امکان به جای تنبیه های اخراجی ویا سایر رفتارها روش درمان برای آنان درنظر گرفته شود.
– شرایط و وضعیت مکانی که وندال ها نسبت به آنها حساسیت دارند عبارت است از خیابانهای خلوت و بدون گشت که پلیس در آن آمد و رفت ندارد.
– وندالیسم ها عموما برای اعمال خود توجیه پذیری دارند و تصور کیفر پایینی را برای رفتارشان در نظر می گیرند.این دسته در رفتارهایشان با یک سلسله اختلالات روحی وعاطفی و روانی دست به گریبان هستند.
– وندالیسم قبل از این که مجرم باشد بیمار است باید راهی برای درمان آن اندیشه کرد. ناهنجاری های ناشی از بیماری نه اعمال مجرمانه از اینرو، قبل از این که به فکر مجازات وندال ها باشیم باید رفتار ایشان را درمان کنیم. قطعا جایگاه درمان با مجازات متفاوت است.
دیدگاه ها بسته هستند.