صدمات صنعت خودروی کم کیفیت بر صنعت بیمه و سرمایه انسانی

اقتصادتهران: اخیراً، در ادامه اعتراض مستمر مسئولان به ویژه مقام معظم رهبری و راهور کشور و نیز سردار حسینی جانشین فرماندهی راهور، در سخنانی با اشاره به حجم تلفات مادی و انسانی خودروهای بی کیفیت ساخت داخل، مدعی شدند، اگر صنعت خودروسازی را تعطیل و به همه پرسنل شاغل در این صنعت حقوق بدهیم تا در خانه خود بمانند باز هم به نفع کشور خواهد بود. سخنان ایشان چقدر به واقعیت نزدیک است؟

صنعت خودرو سازی کشور بر دو ستون اشتغالزائی و صرفه جوئی ارزی بنا شده، اما واقعیات ورای این دو پایه چیست؟

الف- اشتغالزائی:

آمارها نشان می‌دهد به ازای تولید سالانه حداکثر ۱/۵ میلیون خودرو ۱۲۰ هزار شغل مستقیم در این صنعت ایجاد شده است. صنعت خودروسازی امریکا با اشتغال مستقیم ٢٠٠ هزار نَفَر سالانه ١٢ میلیون خودرو تولید می کند. بنابراین با معیارهای جهانی بر مبنای یک تناسب ساده با ١٢٠ هزار نَفَر باید سالانه ۷/۲ میلیون خودرو تولید شود، این یعنی بهره وری نیروی انسانی ما در این بخش ٧ برابر از استاندارد جهانی کمتر است.

ب- صرفه جوئی ارزی:

 تلفات جاده ای ناشی از سه عامل، خطای انسانی، جاده نامناسب و ایمن نبودن خودروها است. با وجود خودروهای ایمن منطقاً تلفات ناشی از دو عامل دیگر می بایست کاهش زیادی داشته باشد. آمار تلفات جاده ای سالانه ما به طور متوسط ۲۰ هزار کشته و بیش از ۳۰۰ هزار مجروح و معلول است. اگر به تسامح سهم ایمن نبودن خودروها را ۵۰٪ کل تلفات در نظر بگیریم، سهم خودروها ۱۰ هزار کشته و ۱۵۰ هزار معلول و مجروح است (در سال های اخیر وضعیت جاده ها و سختگیری پلیس برای کاهش تخلفات بهبود زیادی پیدا کرده). اگر هزینه مادی و اجتماعی هر کشته را حداقل ۵ میلیارد و هر معلول و مجروح  را ۱۵۰ میلیون تومان حساب کنیم، جمعاً سالانه بیش از ۷۲٫۵۰۰ هزار میلیارد تومان خسارت وارد می شود.

مصرف روزانه بنزین کشور ۱۰۰ میلیون لیتر است، اگر فقط ۲۰‎٪ این مقدار ناشی از کیفیت پایین خودروهای تولید داخل باشد، روزانه بیش از ۲۰ میلیون لیتر هدر رفت سوخت است. می‌توان در یک بازه زمانی ۵ ساله با جایگزینی خودروهای با مصرف استاندارد به جای خودروهای با مصرف بالا، با فرض قیمت جهانی هر لیتر بنزین یک دلار حداقل روزانه ۲۰ میلیون دلار و سالانه ۱۹۷ هزار میلیارد تومان صرفه جوئی کرد.

خسارات مادی و معنوی غیر قابل محاسبه این صنعت مثل نارضایتی شدید مردم، آلودگی محیط زیست، اتلاف ده ها میلیون ساعت وقت مردم و هزاران میلیارد تومان هزینه تعویض قطعات و تعمیرات مکرر، خسارت های واقعی و نیز تقلبی و صوری صنعت بیمه، هزینه هایی معنوی تلفات انسانی، فساد و زیانده بودن برخی شرکت‌های دولتی و خصولتی خودرو ساز و غیره را محاسبه کنیم، حداقل ۱۰ برابر تفاوت ۸۰۰ میلیون دلاری تولید داخل با واردات خودرو از خارج خواهد بود.

تعطیلی صنعت خودروسازی داخلی البته بدترین گزینه پیش رو است، شراکت با خودروسازان بزرگ دنیا، آزاد سازی واردات، کاهش تدریجی تعرفه گمرکی و خصوصی سازی واقعی سایپا و ایران‌خودرو گزینه های بهتر و منطقی تری هستند که فعلاً چشم اندازی برای اتخاذ این سیاست ها در افق دیده نمی‌شود. قطعاً عدم تغییر و ادامه رویه فعلی به جز هدر دادن جان و مال مردم و سرمایه کشور و منابع سرمایه گذاری صنعت بیمه نتیجه دیگری در بر  ندارد. البته صنعت بیمه ایران نیز می توانند در جهت رشد و توسعه کیفی صنعت خودرو و همچنین سرمایه گذاری در واردات خودرو های ارزان و مطابق استاندارهای بین المللی  و با اخذ مجوزهای قانونی و یا تولید خودرو با کیفیت مشارکت داشته باشد.

بهمن لامعی؛ عضو اسبق هیات مدیره بیمه ایران