روزنه امید در بهبود شرایط تجاری ایران

اکنون که رئیس جمهور بعدی ایران مشخص شده است و جو امید و اعتماد دوباره در کشور فراهم آمده است، لازم است که تمامی فعالان اقتصادی در تنظیم برنامه اقتصادی دولت آینده از طریق تشکل های خود با محوریت اتاقها مشارکت نمایند و این بار بخش خصوصی خود را از آغاز بخشی از کابینه رئیس جمهور منتخب بدانداین اقدام می‌تواند ذهن رئیس دولت را در تنظیم برنامه اجرایی اداره کشور و گزینش مدیرانی خورند این برنامه آماده تر سازد.

در حوزه تجارت خارجی کشور مشکلات فعالان اقتصادی حول همان محورهایی می چرخد که دکتر روحانی در برنامه های خود بر رفع آن مشکلات تاکید داشتند. این مشکلات مشخصا نشات گرفته از تحریم‌های اقتصادی به دلیل مشکلات بوجود آمده در روابط بین‌المللی ایران با دیگر کشورها است که تاثیر خود را بر کاهش مراودات تجاری ایران با دیگر کشورها به صورت مشهودی گذاشته است.

با کمرنگ شدن این روابط متاسفانه ایران بسیاری از بازارهای هدف خود را در دنیا که سال ها برای به دست آوردن آنها تلاش کرده بود، از دست داد. از سوی دیگر، سال گذشته را می‌توان بحرانی‌ترین سال برای حوزه تجارت ایران نامید. در این سال فرازو نشیب‌های بسیاری در تجارت و اقتصاد ایران به وجود آمد.

در این سال، با افزایش ناگهانی نرخ ارز، تفکر عمومی بر این بود که این اتفاق موجب توسعه صادرات کشور می شود اما در عمل مشاهده شد که میزان صادرات در دو ماهه اول امسال نسبت به سال گذشته با کاهش مواجه شد.

اما دلیل کاهش صادرات چه بود؟ نکته‌ مهمی که در این باره از نظر دور ماند، آن بود که به دلیل آنکه در ایران برای سال های متمادی بستر مناسبی برای افزایش تولید مهیا نشده است، بنابراین نمی‌توان تنها افزایش نرخ ارز را عاملی کافی برای توسعه صادرات دانست.

پیش از این نیز تاکید کرده بودیم که کاهش ارزش ریال در شرایطی که سایه تحریم‌ها بر اقتصاد ایران حاکم است، تنها در کوتاه مدت می‌تواند رونقی برای صادرات باشد و اما در بلند مدت تولید ناچیز داخلی در ایران جوابگوی صادرات نخواهد بود و آنجاست که مشکلات جدی روی نشان خواهد داد. از سوی دیگر، چند نرخی بودن ارز در کشور موجب کاهش شفایت عملیات تجاری، ایجاد رانت و رقابت ناسالم شده است که این پدیده به معضلی برای فعالان اقتصادی بدل شده است، بنابر این دولت جدید باید به مسأله تک نرخی شدن ارز به عنوان یک ضرورت برای بهبود شرایط اقتصادی در ایران نگاه کند و تدبیری برای آن بیاندیشد.

تک نرخی بودن ارز الزامی است که در تمامی کشورهای دنیا بدان توجه می شود. اگر کشوری توان تک نرخی کردن ارز را نداشته باشد نشان از ناتوانی اقتصاد و ناکارآمدی بانک مرکزی آن کشور دارد، لذا امیدواریم در دولت یازدهم به این مقوله توجه جدی صورت گیرد.

پدرام سلطانی – نایب رئیس اتاق ایران