بزرگترین قرارداد سرمایه گذاری خارجی و بهانه جویی‌های مخالفان دولت

اقتصادتهران: در حالی که بسیاری از کارشناسان حوزه انرژی ورود دوباره توتال به ایران و امضای قرارداد برای سرمایه گذاری حدود ۵ میلیارد دلاری در ایران را اتفاقی بزرگ در حوزه نفت ایران می دانند ، اما برخی مخالفان دولت از توتال به عنوان شرکتی بد سابقه و امضای این قرارداد را خیانت به کشور می دانند.

موضوع امضای قرارداد با توتال در ماه های اخیر سوژه بسیاری از منتقدان دولت قرار گرفته است به نحوی که با عباراتی چون «خیانت به ملت »،«عدم رعایت ملاحظات امنیتی » ، «قراردادی غیر قانونی ، در صورت امضا » از آن یاد کرده‌اند.

این قرارداد روز گذشته به امضای بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت و مدیران ارشد شرکت‌های توتال فرانسه، شرکت نفت سی.ان.پی.سی (CNPCI) چین و شرکت ایرانی پتروپارس رسید.

قرارداد توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی با حضور «بیژن زنگنه» وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران، روسا و مدیران عالی شرکت های توتال و سایر ذینفعان، امضا شد.

خبرگزاری فرانسه نیز در گزارشی برای امضای نخستین قرارداد جدید نفتی در دولت یازدهم با توتال، نوشت: توتال نخستین شرکت نفتی غرب است که به ایران بازمی گردد.

از چندی قبل گفت‌وگوها و برنامه ریزی برای امضای قرارداد فاز ۱۱ پارس جنوبی با کنسرسیومی از شرکت های خارجی قطعی شده بود. شرکت های پتروپارس ایران و CNPC چین نیز از دیگری شرکایی هستند که تحت مدیریت توتال فرانسه در این پروژه سهیم هستند.

میدان گازی پارس جنوبی، بزرگ ترین منبع گازی جهان است که روی خط مرزی مشترک ایران قرار دارد؛ مساحت این میدان ۹۷۰۰ کیلومتر مربع است که سهم متعلق به ایران ۳۷۰۰ کیلومتر مربع وسعت دارد.

ذخیره گاز این بخش از میدان ۱۴ تریلیون مترمکعب گاز به همراه ۱۸ میلیارد بشکه میعانات گازی است که هشت درصد کل گاز دنیا و نزدیک به نیمی از ذخایر گاز کشور را شامل می‌شود.

یکی از دغدغه های ایران در سال های گذشته، تولید حداکثری قطر از پارس جنوبی و از دست رفتن فرصت برداشت از این میدان مشترک توسط ایران بوده است که در دولت یازدهم این نگرانی برطرف شد.

جالب اینجاست که پاتریک پویان، مدیر عامل شرکت توتال پیش از این در مورد احتمال برخورد دولت آمریکا با این اقدام گفته بود بازار بزرگ ایران، ارزش خطر کردن یک میلیارد دلاری را دارد و شرکتش از خطرات آگاهی کامل دارد.

شرکت توتال از سال ۲۰۰۹ در ایران حضور نداشت اما شرکت سی.ان.پی.سی چین از سال ۲۰۰۴ در بخش انرژی ایران حضور داشت و اکنون نیز توانست سهم قابل توجهی را در این پروژه کسب کند.

توتال فرانسه پیش از این نیز نسبت به انجام پروژه ها و همکاری در ایران تمایل داشت. در برخی تحلیل ها حتی شرکت توتال فرانسه را به عنوان «صف شکن» در مقابل سیاست های تحریمی معرفی می کنند. این شرکت قبل از این در سال ١٩٩٧ میلادی (۱۳۷۶ خورشیدی) نیز در بحبوحه تحریم‌های غربی علیه ایران، برای همکاری در صنعت انرژی و نفت ایران پیشقدم شده بود.

مدیرعامل توتال، در مورد حضور شرکتش در ایران عنوان داشت که این شرکت در ایران دارای سابقه طولانی در زمینه همکاری در حوزه انرژی است به گونه ای که تاکنون بسیاری از پروژه‌ها را با همکاری تهران به پایان رساند.

توتال در سال ۱۳۷۶ با سهم ۴۰ درصدی وارد عملیات توسعه فازهای ۲ و ۳ پارس جنوبی شد و در کنار شرکت های گازپروم روسیه و پتروناس مالزی (هر یک با ۳۰ درصد سهم) فرآیند همکاری را شروع کرد. این پروژه در سال ۱۳۸۱ به بهره برداری رسید.

همچنین در سال ۱۳۷۹ شرکت توتال برای توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی و ساخت یک کارخانه تولید LNG قراردادی را با شرکت نفت ایران امضا کرد. مطالعات و مراحل اولیه کار در چند سال انجام شد اما از میانه‌های دهه ۱۳۸۰ خورسیدی و همزمان با افزایش هزینه اجرای پروژه این شرکت فرانسوی از ایران رفت. البته افزایش شدید تحریم‌ها در آن سال ها نیز دلیل مهم دیگر کنار کشیدن توتال ارزیابی شد.

سرمایه گذاری امروز توتال را می توان اولین قرارداد نفتی دانست که براساس الگوی قرادادهای جدید نفتی ایران پس از برداشته شدن تحریم‌ها امضا می‌شود.

توافق‌نامه اصولی توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی در ۱۸ آبان سال ۹۵ میان شرکت ملی نفت ایران و کنسرسیومی متشکل از شرکت‌های توتال فرانسه، شرکت ملی نفت چین (سی.ان.پی سی CNPC) و شرکت پترو پارس ایران، امضا شد.

ارزش قرارداد توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی چهار میلیارد و ٨٠٠ میلیون دلار است که با به ثمر رسیدن آن، روزانه ۵۶ میلیون مترمکعب (معادل ۲ میلیارد فوت مکعب) به ظرفیت برداشت ایران از میدان گازی پارس جنوبی مشترک با قطر افزوده می‌شود.ویژگی مهم این قرارداد، برنامه ریزی برای ساخت سکوهای تقویت فشار در پارس جنوبی برای نخستین بار در کشور است.

با توجه به افت فشار میدان گازی پارس جنوبی و کاهش تولید، قرار است در توسعه فاز ۱۱ از طریق همکاری با شرکت‌های بین المللی، برای نخستین بار از فناوری‌های جدید برای افزایش فشار و جلوگیری از افت تولید این میدان استفاده شود.

قرار است کارشناسان ایرانی پس از بومی شدن دانش ساخت سکوهای تقویت فشار، از این تجربه در سایر فازهای پارس جنوبی استفاده کنند.

فاز ۱۱ میدان گازی مشترک پارس جنوبی دارای ۳۰ حلقه چاه است که با نصب و راه اندازی ۲سکوی تولیدی، روزانه ۲ میلیارد فوت مکعب گاز از آن برداشت می شود.۴۰ ماه پس از امضای قرارداد، تولید گاز آغاز می‌شود و پس از سه سال، تولید از این میدان، دچار افت فشار می شود که در آن زمان، سکوهای تقویت فشار، راه اندازی می شود.

علیرضا زاکانی نماینده سابق مجلس چندی پیش در انتقاد از این قرارداد در کانال شخصی خود نوشت قرارداد در قالب IPC یا سری قراردادهای جدید نفتی و گازی با این شرکت بدسابقه و خیانت کار به ملت ایران منعقد خواهد شد.

وی تصریح کرد: اینجانب متن هفتاد صفحه ای انگلیسی قرار داد IPC را سال قبل در نشستی خبری به اصحاب رسانه دادم و تاکید نمودم، ده ها قرار داد ننگین و فساد آلود کرسنت از آن جوانه خواهد زد.

چندی پیش نیز «احمد توکلی» نماینده سابق مجلس در نامه‌ای به معاون اول رئیس جمهور خواستار توقف روند امضای قرارداد گازی با توتال فرانسه قبل از امضای سند رازداری و محرمانگی شده بود.

به اعتقاد برخی کارشناسان حوزه انرژی، مخالفت‌های صورت گرفته با قرارداد توتال بیشتر رنگ و بوی سیاسی داشته و کمتر کارشناسی است هرچند که برخی اشکالات مطرح شده در ماه‌های اخیر توسط دولت در این قرارداد رفع شد به گونه ای که به نقل از وزیر نفت اعلام شد که متن قرارداد به تایید شورای عالی امنیت ملی رسیده است.

خبرگزاری فرانسه با بیان اینکه مدیرعامل توتال در ماه فوریه اعلام کرد که امضای این قرارداد را تا مشخص شدن سیاست‌های دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در برابر ایران، به تعویق می‌اندازد، تاکید کرد: قرارداد امروز در شرایطی امضاء می شود که ترامپ به صورت مکرر از توافق هسته‌ای ایران و قدرت های بزرگ جهان انتقاد کرده است.

منبع: دیوان اقتصاد