آلودگی هوا؛ وقتی همه مقصریم

اقتصادتهران: مسبب آلودگی هوا یک نفر، چند نفر و حتی چند صد نفر نیستند زیرا این معضل چنان گسترده است که ایجاد این میزان آلودگی از توان این افراد خارج است؛ منشاء بخشی از مشکل آلودگی هوا اقدام جمعی از شهروندان است که هنوز نسبت به عوارض و زیان های آن به باور درونی نرسیده اند.

برای خیلی افراد باور و اعتقاد زمانی حاصل می شود که یک پدیده و مساله را با چشم خود دیده باشند و سپس به باور برسند؛ این دسته از افراد بیشتر به ظواهر یک پدیده توجه نشان می دهند و به طور مثال هیچ کس بیمار نیست و بیمار نمی شود مگر اینکه درد بر او مستولی شود و به مریضخانه برود.

آلودگی هوا کسی را بیمار نمی کند چون نمی بیند که چگونه انواع آلاینده ها و مواد سمی و مضر وارد بدن او می شود و کم کم آثار خود را روی انسان برجای می گذارد. اگر هر فردی به این اعتقاد برسد که آلودگی هوا روی سلامتی قلب، عروق، تنفس، ریه و خیلی از اعضای دیگر بدن تاثیر زیانبار و غیرقابل جبرانی دارد شاید به توصیه ها گوش کند و هرگز خودروی خود را از منزل خارج نکند و از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کند.

به نظر می رسد هنوز به چنین باوری نرسیده ایم و بیشتر اقدام های ما در این زمینه حالت ظاهری و نمادین پیداکرده در حالی که وضعیت آلودگی هوا در پایتخت و دیگر کلانشهرها از حالت اقدام های سمبلیک گذشته است.

بارها و به ویژه در روزهای آلودگی هوا از رسانه ها اعلام می شود که به دلیل آلودگی هوا، حتی الامکان از آوردن خودروی شخصی به حریم شهرها خودداری کنیم؛ چقدر این درخواست با اجابت شهروندان روبرو می شود شهروندانی که گوش شیطان کر، شاید او و یکی از عزیزانش قربانی آلودگی هوا شوند اما او هرگز وقعی به این حرف ها نمی نهند زیرا به باور او آلودگی هوا به زیان سلامتی او و عزیزش نیست و این بیماری فقط برای دیگران است.

صبح ها، بعدازظهرها و یا هر موقع روز یا شب، وقتی در خودروهای خود و یا وسایل حمل و نقل عمومی به بیرون نگاه می کنید چند خودروی عمومی می بینید؟ به طور قطع شمار این خودروها از تعداد انگشتان یک دست هم فراتر نمی رود درحالی که خودروهای شخصی تا دلتان بخواهد در خیابان وجود دارد و هیچ کسی نیز از خود نمی پرسد این همه خودرو در خیابان چه می کند؟ هر خودرو چقدر آلاینده و سم در هوا پخش می کند و مستقیما به ریه های خودمان می رود؟ اما چون این آلاینده ها و سم ها به طور واضح قابل مشاهده نیست بنابراین این حرف غلطی است که دود خودروها و دی اکسید کربن حاصل از آن، عامل بیماری ها و مرگ انسان ها است! پزشک ها چقدر در رسانه ها گفته اند که آلودگی هوا منشاء بسیاری از امراض است. فضاهای مجازی و غیرمجازی انباشته از این نوع اخبار و اطلاعات است.

وقتی کسی از ما بپرسد آلودگی هوا چه مضراتی برای انسان دارد مو به مو و شاید بهتر از دکتر آن را تشریح کنیم، ولی در خیابان ها، باور دیگر ما در حال وقوع است. در آلوده ترین روزها، تعداد خودروهای شخصی در خیابان کم نمی شود و بیشترین آنها نیز تک سرنشین هستند.

آمار دقیقی از خودروهای تک سرنشین در دست نیست اما خیلی راحت می توان به آن دست یافت. در خیابانی که تردد می کنید کافی است خودروهای تک سرنشین را بشمارید آنگاه آمار این خودروها دستتان می آید. این خودروها متهم اصلی آلودگی هوا در کلانشهرها معرفی شده اند.

این یک معادله دشوار و پیچیده نیست که اگر تعداد خودروهای شخصی در خیابان کم شود به همان نسبت می تواند وسایل حمل و نقل عمومی از جمله اتوبوس بیشتر شود. کم شدن خودروهای شخصی به معنی کمتر شدن ترافیک و در نتیجه تردد آسان اتوبوس و وسایل حمل و نقل عمومی است. با تردد زود به زود اتوبوس، همه ما به موقع سرکار حاضر می شویم و از آلودگی هوا نیز کاسته می شود و این یعنی اینکه تعداد بیماران با منشاء آلودگی هوا کاهش خواهد یافت و خانواده ها نیز عزادار عزیزانشان نخواهند شد.

آلودگی هوا به معنی نابودی عزیزانمان است. برای یک لحظه و فارغ از مسایل روزمره زندگی به عوارض آلودگی هوا فکر کنیم، شاید دیگر مضرات آلودگی هوا فقط برای دیگران نباشد. آلودگی هوا؛ بزرگ، کوچک، پیر و جوان، دوست و دشمن نمی شناسد. مرگ خاموشی است که هر لحظه در کمین افراد است و شاید هرگز به باور نرسیم که آلودگی هوا هم می تواند انسان را از نفس کشیدن بیاندازد. چرا باور نمی کنیم!؟

علی حبیبی؛ دبیر اجتماعی ایرنا