ُسیاست های بانک مرکزی برای کنترل نرخ دلار

اقتصادتهران: در حالی قیمت طلا در روزهای اخیر به بالاترین میزان خود در طی یک سال اخیر رسید که نرخ دلار دقیقاً در تضاد با بهای طلا، روند کاهشی در پیش گرفت. البته در حالی که قیمت جهانی طلا پنجشنبه گذشته به بالاترین سطح خود در یک سال اخیر رسید و از مرز ۱۲۴۰ دلار در هر اونس پیشی گرفت، روز گذشته با اندکی کاهش مجدداً به محدوده ۱۲۴۰ دلار بازگشت که البته این میزان نیز برای طلا به نوعی رکورد محسوب می شود. این در حالی است که بهای دلار در روزهای پایانی هفته گذشته روند کاهشی خود را حفظ کرد و در روز پنجشنبه به ۳۵۲۰ تومان رسید که در خصوص تضعیف ارزش دلار دو عامل را می توان موثر دانست.

از بعد خارجی، صحبت های رییس کل بانک مرکزی آمریکا در این زمینه تضعیف نرخ دلار تاثیر داشت به طوری که طبق گزارش بانک مرکزی، آمارهای کمتر از انتظار اقتصاد ایالات متحده و سخنرانی رئیس کل فدرال رزرو نیویورک باعث شد این انتظارات در بازار تقویت شود که فدرال رزرو در افق طولانی تری نرخ بهره سیاستی را افزایش دهد که این امر به کاهش ارزش دلار منتهی شد.

از سوی دیگر کاهش قیمت نفت تهدیدی برای تقاضای جهانی و رشد خواهد بود که بازارهای سرمایه را تحت تاثیر قرار خواهد داد که در نتیجه این تحولات، ارزش دلار در بازار ارز کاهش قابل توجهی از خود نشان داد.

اما از بعد داخلی نیز می توان به اقدامات موثر بانک مرکزی در برخورد با اخلالگران ارز و نیز روند جدی ساماندهی صرافی ها اشاره کرد به طوری که از یک سال دستور العملی برای نظارت بر خرید و فروش ارز از سوی بانک مرکزی ابلاغ شد که تمامی این موارد در سامانه‌ای به نام سنا در بانک مرکزی راه‌اندازی شد که در آن صرافی‌ها و فروشندگان سکه و ارز قیمت‌های خرید و فروش خود را به شکل آنلاین ثبت کرده و با استفاده از این سامانه قیمت لحظه‌ای ارز به دست می‌آید.

از سوی دیگر به گفته رییس کل بانک مرکزی، ناجا همکاری خوبی در زمینه برخورد با صرافی های غیر مجاز و اخلالگران در بازار ارز همکاری مطلوبی با بانک مرکزی داشته به گونه ای که در شناسایی و برخورد با اخلالگران اقدامات خوبی انجام شده است.

البته رئیس کل بانک مرکزی هفته گذشته با بیان این‌که محدودیتی برای صدور مجوز صرافی‌ها وجود ندارد گفت که صرافی‌هایی که با پذیرش ضوابط و اصول درخواست خود را ارائه داده باشند می‌توانند از بانک مرکزی مجوز دریافت کنند.

شاید بتوان دلایل مختلفی را در آشفتگی بازار ارز برشمرد به طوری که در این زمینه، رییس کل بانک مرکزی معتقد است: در شروع فعالیت دولت یازدهم، به دلیل تورم بالای ۴۰ درصد و نوسانات شدید نرخ ارز، بازار سفته بازی در کشور رواج پیدا کرده بود لیکن خوشبختانه توانستیم با کنترل تورم و ایجاد ثبات در بازار ارز، ضمن مقابله با این پدیده، به دستاوردهای مهمی نیز نائل شویم.

رئیس شورای پول و اعتبار با اشاره به نوسانات شدید نرخ ارز در سال های گذشته یادآور شده که در شرایط سال ۱۳۹۰ فعالان اقتصادی به دلیل عدم پیش‌بینی پذیربودن اقتصاد جرات سرمایه‌گذاری در واحدها و بنگاه های تولیدی را نداشتند که عموماً سرمایه ها در این وضعیت به سمت تصمیم‌های کوتاه مدت و بازار سفته بازی متمایل می شوند.

بنابراین شاید بتوان ادعا کرد که تیم اقتصادی دولت در خصوص کنترل نرخ تورم و نیز کنترل بازار ازر توانسته به موفقیت هایی در دو سال گذشته دست یابد.

به بیان دیگر مبارزه با عوامل هیجانی یکی از عوامل موثر در کنترل رفتارهایی است که در نهایت منجر به اخلال در بازار ارز می شود که اگر در این خصوص بانک مرکزی بتواند با ارائه دستورالعمل ها و بخشنامه های مختلف منوط به آن که در مواقع ضروری صادر شود به کنترل بازار ارز بپردازد.

این در حالی است که البته برخی از کارشناسان معتقدند که بازار ارز در حال حاضر و به دلیل آثار مثبت برجام از ثبات نسبی موقتی برخوردار است و ممکن از در آینده ای نزدیک دستخوش تغییراتی شود.

به عنوان نمونه، هنگامی که بازار ارز با افزایش تقاضا مواجه می شود باید اندکی منتظر افزایش نرخ دلار بود و یا با انجام تغییرات و نوساناتی که در بهای نفت جهانی یا قیمت طلا رخ می دهد، نرخ ارز به ویژه دلار با نوسان مواجه می شود.

ضرو ت اعلام سیاست‌های بانک مرکزی برای تک نرخی شدن ارز

این در حالی است که تا کنون بانک مرکزی سیاست های این بانک برای تک نرخی شدن ارز را اعلام نکرده که در این خصوص مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات ایران در پاسخ به این سوال که سیاست‌های‌های بانک مرکزی برای تک نرخ شدن را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ معتقد است: ابتدا سیاست‌های بانک مرکزی باید تعیین و مشخص شود و هنوز این برنامه اعلام نشده است.

به گفته معاون اسبق بانک مرکزی، بانک مرکزی از زمانی که می خواهد یکسان سازی نرخ ارز را انجام دهد، باید از تمام ابزارها مثل حساب‌های ارزی، مقررات واردات کالا و فایناس‌ها استفاده کند، البته در آینده به جای خروج، ورود ارز  به کشور هم داریم، زیرا در خارج به سپرده های ارزی یک درصد هم سود نمی‌دهند ولی در داخل نزدیک ۲۰درصد سود پرداخت می‌شود و ممکن است نرخ آن، از قیمتی که تعیین شده، پایین‌تر بیاید.

به هر صورت باید منتظر بود و دید که بانک مرکزی چگونه سیاست های خود در خصوص نرخ ارز را ادامه خواهد داد و کنترل آن که تا حدودی موفقیت آمیز بوده تداوم خواهد داشت یا این که قصد دارد به منظور جلوگیری از اخلال یکباره در این بازار سیاست افزایش قیمت دلار با شیب ملایم را در دستور کار قرار دهد؟