وقت دل كندن از نفت و چاهش فرا رسيده است

اقتصادتهران: داستان تعيين قيمت نفت و نوسانات آن به ماجراي پر حاشيه‌اي در اقتصاد ايران تبديل شده است. روزي نيست كه اين طلاي سياه تاثيري بر سياست‌هاي اقتصادي كشورها نداشته باشد.

البته تقريباً مي‌توان گفت كه وضعيت اقتصادي بيش‌تر كشورها متاثر از قيمت جهاني نفت است. اما اين قضيه براي كشورهاي صادركننده نفت ونيز آناني كه اقتصادشان به درآمدهاي نفتي وابسته است حكم داروي حياتي دارد. از همين رو مادامي كه نتوانيم از نفت خام كشور به درستي استفاده كرده و آن را بي ملاحظه صادر مي‌كنيم وضعيت تاثيرپذيري اقتصاد كشور به همين سبك و سياق خواهد بود. لذا ضروري است تا در ابتدا شرايط به گونه‌اي تعيين شود تا از خام فروشي جلوگيري شده و سپس شرايط بهره‌برداري از نفت خام در صنايع پايين دستي كشور به وجود آيد.

نوسانات اخير در قيمت جهاني نفت كه از نشات گرفته از سياست‌هاي نادرست كشورهاي ديگر است آنقدر بر وضعيت اقتصادي كشورمان محسوس است كه جاي اشكال دارد. كشوري به اين پهناوري و با وجود در اختيار داشتن معادن زياد و پتانسيل بسيار زياد كه از نيروي جوانانش بهره مي‌گيرد، نبايد به راحتي در مقابل اين‌گونه نوسانات خم بر ابرو آورد.

اين در حالي است كه اكنون زمان روي پاي خود ايستادن فرا رسيده است. شايد اين تغييرات در قيمت نفت را بتوان به نوعي توفيق اجباري ناميد از چه توفيق اجباري باشد و چه نباشد بايد نهايت بهره‌برداري از اين امر صورت گرفته تا اين تهديد به فرصت تبديل شود. در واقع شايد سال‌هاي پيش كه بسياري از سياستگذاران و اقتصاددانان و نيز افراد نخبه مي‌گفتند كه وابستگي به درآمدهاي نفتي در اقتصاد بايد به حداقل ممكن كاهش يابد كسي اين مساله را جدي نمي‌گرفت اما اكنون به راستي زمان آن رسيده تا از اين مقوله در راستاي توسعه صادرات غير نفتي استفاده بهينه برد.

با وجود علایمی مبنی بر ثبت یک افزایش شدید در ذخایر نفت آمریکا در هفته گذشته سرمایه‌گذاران بازار نفت تقریبا به یقین رسیده اند که قیمت‌های نفت پس از هفت ماه کاهش به کف بازار رسیده است. اين امر را بايد به فال نيك گرفت و اميدي به افزايش بهاي نفت در سال آينده نداشت زيرا كه هرچه بيش‌تر در آرزوي بازگشت قيمت‌ها به بهاي گذشته باشيم شايد داريم خودمان را گول مي‌زنيم.

اين در حالي است كه پیش‌بینی از وضعیت آتی قیمت نفت امکان‌پذیر نیست زيرا گروهی از تحلیلگران از احتمال کاهش قیمت نفت به 20 دلار صحبت می‌کنند و برخی نیز افزایش آن را تا 80 دلار پیش‌بینی می‌کنند. اما به واقع چه اتفاقی خواهد افتاد آن هم در شرایطی که اقتصاد کشور وابستگی شدید به درآمدهای نفتی دارد؟

از سوي ديگر بسیاری از کارشناسان و فعالان اقتصادی عنوان می‌کردند که اثرات کاهشی قیمت نفت، 4 ماه پس از جدی شدن کاهش قیمت، بر روی بودجه اثر می گذارد و بنابراین می‌توان گفت که کاهش قیمت نفت، بودجه سال جاری را متاثر نمی کند، تا این جای کار هم پیش بینی‌شان درست از آب درآمد اما برای سال 94، دولت از هم اکنون دغدغه جدی کاهش قیمت نفت را دارد.

پس بهتر است بجاي دلخوش كردن به افزايش درآمدهاي نفتي و گزارش سازمان‌هاي مختلف مبني بر افزايش بهاي طلاي سياه در آينده – البته با شيب ملايم- سياست‌هاي درآمدي مبتني بر نفت را تغيير داده و در انديشه جايگزين كردن ساير درآمدها به جاي آن باشيم.

به عبارت ديگر كمر همت ببنديم و به اين جمله معروف اميدوار باشيم كه دست در دست مهر، ميهن خويش را – بدون وابستگي به درآمدهاي نفتي – كنيم آباد….

مهرداد عسگري