راه‌اندازی بورس ارز؛ پایان دغدغه برای سرمایه‌گذاران

اقتصادتهران: بعد از گذشت ۳ سال از مطرح شدن راه‌اندازی بورس ارز و منتفی شدن ایجاد این بورس، مجددا موضوع راه‌اندازی این بازار مطرح شده است، اما با این تفاوت که قرار است به جای معامله فیزیکی ارز در بورس، معاملات مشتقه و آتی آن در بازار سرمایه داد و ستد شود.

مرداد سال ۱۳۹۱ بود که با دستور رئیس جمهور وقت و تصویب شورای عالی بورس، راه‌اندازی بورس ارز در دستور کار بانک مرکزی و سازمان بورس قرار گرفت و به اولین خبر رسانه‌های داخلی تبدیل شد. در آن زمان قیمت ارز نیز به شدت در حال نوسان بود و دولت در پی راهکاری برای تعادل در قیمت ارز بود، اما در نهایت با مخالفت‌های پی در پی نمایندگان مجلس در سال ۱۳۹۲، پرونده این بورس برای همیشه بسته شد و اتاق مبادلات ارزی پیش مرگ راه‌اندازی بورس ارز شد.

این در حالی است که پس از بسته شدن پرونده بورس ارز، مجددا زمزمه‌های راه اندازی نوع دیگری از ‌این بازار همزمان با گشایش‌های سیاسی و ورود سرمایه گذاران خارجی در سال جاری شنیده و موضوع راه‌اندازی این بورس توسط رئیس جدید سازمان بورس مطرح شد به طوری که محمد فطانت از راه‌اندازی شکل دیگری از این بورس به نام بورس آتی ارز خبر داد و گفت: با باز شدن فضای بورس و استقبالی که سرمایه‌گذاران خارجی برای ورود به بازار سرمایه دارند، انتظار می رود که سرمایه گذاران خارجی بتوانند چشم انداز مثبتی به آینده نرخ ارز داشته باشند که در این راستا نرم افزارهای مورد نیاز آماده و بسترهای لازم از طریق راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی فراهم شده است.

نیاز به پوشش ریسک نوسانات ارز از ضروریات است

تا قبل از سال ۱۳۸۰، نوسانات نرخ ارز در بازار ایران، به صورت پلکانی و در مقاطع کوتاه بوده است، به طوری که در آن شرایط، ساختار دولتی نیازی به بازاری برای پوشش ریسک نوسانات نرخ ارز احساس نمی‏کرد. اما در سال‌های اخیر این فضا تغییر کرده و با سوق اقتصاد به بخش خصوصی، نیاز به پوشش ریسک نوسانات ارز یکی از ضروریات به شمار می‏رود.

 معاملات آتی ارز می تواند ابهامات بازار را کاهش داده و نوسانات و هیجانات این بازار را تا حدی پوشش دهد.

به بیان دیگر تولیدکنندگان، تاجرها یا صادر کنندگان ایرانی که در مورد نوسان قیمت ارز در فضای عدم اطمینان هستند، می‏توانند با استفاده از ابزارهای مشتقه ارزی، ریسک نوسان قیمت‏ها در آینده را برای خود کاهش دهند.

کاهش ریسک سرمایه‌گذاری با راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی

در همین رابطه، حامد فلاح، مدیرعامل کارگزاری بانک دی در گفت‌و‌گو با خبرنگار آسیا با اشاره به مزایای راه‌اندازی این بازار، گفت: بازار مشتقه ارزی در واقع نوعی پوشش برای نوسانات نرخ ارز در کشور است و به دلیل پوشش گسترده‌ای که دارد می‌تواند بسیار مفید واقع شود.

وی افزود: از این امکان می‌توان در تعاملات خارجی با بانک‌هایی که به ارائه فاینانس می‌پردازند بهره گرفت.

فلاح با اشاره به آن که راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی دارای فواید بسیاری برای بازار سرمایه کشور است تصریح کرد: به عبارت دیگر، راه‌اندازی هرچه سریع‌تر این بازار علاوه بر آن که باعث کاهش ریسک سرمایه گذاری در کشور می‌شود، نگرانی فعالان اقتصادی در مواجهه با نوسانات نرخ ارز را از بین خواهد برد.

به گفته مدیرعامل کارگزاری بانک دی، راه‌اندازی این بازار مشتقه، نوسانات نرخ ارز را به طور کامل پوشش می‌دهد به طوری که انجام سرمایه‌گذاری در کشور با ریسک کم‌تری همراه خواهد شد و از سوی دیگر فعالان اقتصادی می‌توانند از این طریق خود را در مقابل نوسان‌های ارزی پوشش دهند.

وی ابزار امیدواری کرد که با مساعدت‌های بانک مرکزی و مسوولان سازمان بورس، بازار مشتقه ارزی با پایان سال جاری بتواند راه‌اندازی شده و شروع به کار کند.

بازار مشتقه ارز مشوقی برای ورود سرمایه‌گذاران خارجی

در همین رابطه، حامد سلطانی‌نژاد، مدیرعامل شرکت بورس کالای ایران نیز معتقد است که بازار مشتقه ارز به عنوان مشوقی برای ورود سرمایه‌گذران خارجی به کشور محسوب می‌شود.

به گفته وی، طبق بررسی‌های انجام‌شده، وجود بازار پوشش نوسانات نرخ ارز، یکی از مهم‌ترین عوامل توسعه در کشورها به شمار می‌رود که با توجه به تصویب شورای عالی بورس با کلیات راه‌اندازی این بازار، زمان ایجاد بازار مشتقه ارز که امکان هم‌افزایی برای سایر بخش‌های مالی، همچنین تجهیز منابع را فراهم می‌کند، فرا رسیده است. نگاهی به تجربه کره جنوبی در راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی نشان می‌دهد که این کشور از همین مسیر توانسته بازار اوراق قرضه خود را به دنیا معرفی و منابع خارجی عظیمی را جذب کند. این کشور امروز به یک الگو در جذب منابع خارجی از طریق بازارهای مالی تبدیل شده که دلیل اصلی آن راه‌اندازی بازار مشتقات ارزی در سال‌های گذشته است؛ البته این اتفاق در برزیل نیز با وجود دارا بودن اقتصاد تک محصولی مصداق پیدا می‌کند.

سلطانی‌نژاد معقتد است، سرمایه‌گذاران خارجی توجه ویژه‌ای به ساختارهای مالی کشورها دارند و به دنبال ساختاری قابل اتکا و بین‌المللی برای هدایت سرمایه‌هایشان می‌گردند؛ به نحوی که ساختارهای بومی و غیرشفاف ما برای آنها جذاب نخواهد بود؛ پس باید بازاری مطابق با الگوهای بین‌المللی داشته باشیم تا اطمینان و حس امنیت سرمایه‌گذاران خارجی را کسب کنیم.

یافتن محلی مطمئن برای خرید و عرضه ارز

امیر تقی خان تجریشی، مدیرعامل شرکت مشاور سرمایه گذاری آرمان آتی نیز با اشاره به مزایای راه‌اندازی بورس ارز معقتد است: با وجود نوسان نرخ ارز، سرمایه‏ گذاران و فعالان اقتصادی می‏توانند ریسک نوسانات را برای خود پوشش دهند، ضمن اینکه فعالان بازار و مردم نیز مکان مطمئنی برای خرید و عرضه ارز در سررسیدهای مختلف خواهند داشت.

این کارشناس بازار سرمایه اظهارداشت: اهمیت این موضوع زمانی پررنگ‏تر می‏شود که مطابق گزارش دویچه بانک آلمان، شرکت‏های غیرمالی دنیا یکی از سه ریسک اصلی در کسب و کار خود را نوسان قیمت ارز برمی‏شمارند. بی ‏شک با نگاهی به مقایسه نوسانات ریال نسبت به سایر ارزهای اصلی، و علم به وجود ابزارهای پوشش ریسک در بازارهای مالی دنیا، عمق چالش و ریسک کسب و کار به خصوص کسب و کارهای بین المللی در ایران مشخص می‏شود.

این استاد دانشگاه اظهار کرد: ریسک مذکور هزینه تامین مالی را در ایران افزایش داده و منجر به غیر رقابتی شدن صنایع ایران شده به این ترتیب هزینه تامین مالی بین المللی و حتی داخلی افزایش پیدا می کند.

به هر حال امید است با تدبیر مسوولان، بازار مشتقه ارزی با وجود مخالفت‌هایی که در گذشته علیه آن شد به زودی در کشور راه‌اندازی شود.

گفتنی است با تصویب شورای عالی بورس تکاپو برای راه اندازی بازار مشتقه ارزی آغاز شد و زیر ساخت‌های راه‌اندازی این بازار و پوشش نوسانات نرخ ارز از سوی سازمان بورس ارائه شد، اما به دلیل حساسیت نرخ ارز در کشور قرار است تا شورای عالی بورس با هماهنگی بیشتر بانک مرکزی شرایط مورد نیاز معامله را فراهم کند.