اقتصادتهران: هشتمین همایش مشترک انجمن مدیریت ایران و دانشگاه خاتم، با عنوان همایش علمی، کاربردی اقتصاد مقاومتی در تاریخ ۲۷ تیر سال ۱۳۹۵، در محل دانشگاه خاتم و با حضور استادان برجسته کشور، اقتصاددانان، اعضای انجمنهای علمی، اعضای انجمن مدیریت ایران، کارشناسان و جمعی از دانشجویان برگزار شد.
به گزارش روابطعمومی بانکپاسارگاد، در این همایش دکتر داوود دانشجعفری عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و رییس کمیسیون نظارت دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام طی سخنانی در زمینه بررسی اقتصاد ایران در چارچوب اقتصاد مقاومتی مطالبی را عنوان کرد.
وی ضمن بیان این نکته که ما از لحاظ نظری در اقتصاد جهان حرف برای گفتن داریم اما متأسفانه در اجرا مشکل داریم و هماهنگیهای لازم در این زمینه وجود ندارد، گفت: ما از لحاظ نظری و برنامهریزی از کشوری مثل ترکیه یا چین کم نداریم ولی بزرگترین مشکل ما در اجرا است. وی تصریح کرد: باید بدانیم که تصمیمگیریها زمانی موفق خواهد بود که همه تصمیمگیران، بر آن تصمیمات اجماع نظر داشتهباشند و ایجاد این اجماع خیلی سخت است.
وی در ادامه مقاومت را به معنای استعداد بازیابی و برگشت به وضعیت عادی پس از مواجهه با ضربه تعریف کرد و اظهار داشت: در مباحث روانشناسی، مقاومت به حالتی گفته میشود که اشخاص پس از مواجهه با ضربات روحی و روانی، دچار افسردگی نشوند و به راحتی روحیه خود را بازسازی کنند.
وزیر پیشین وزارت امور اقتصاد و دارایی در عین حال مقاومت از دیدگاه مهندسی مواد را، حالتی خواند که مواد و مصالح پس از این که تحت فشار قرار گرفتند خواص فیزیکی یا شکل ظاهری خود را از دست ندهند به عبارت دیگر، قبل از حالت گسیختگی، اشیا مقاوم هستند.
وی به تعریف مقاومت از دید مهندسی سیستم نیز اشاره کرد و افزود: از این دیدگاه نیز سیستم مقاوم به سیستمی گفته میشود که وقتی یک جزء از سیستم از کار افتاد، کل سیستم که به صورت شبکهای کار میکند، دچار آسیب نشود و خسارت، تنها به جزء آسیب دیده برسد.
وی مقاومت در بخش سلامت را هم این گونه تعریف کرد که بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، بخش سلامت مقاوم یعنی این که یک کشور تا چه حد در برابر بیماریهای ناشناخته و جدید یا اپیدمیهای قابل پیشبینی قادر است از خود واکنش مناسب نشان دهد و برای تهدیدهای سلامت، راه حل مناسب پیدا کند.
دکتر دانشجعفری در نهایت در تعریف مقاومت اقتصادی یا اقتصاد مقاومتی گفت: این عبارت به معنای آن است که اقتصاد چگونه در مقابل ضربههای پیشبینی نشده یا قابل پیشبینی از خود مقاومت نشان میدهد.
به گفته وی، در یک اقتصاد مقاوم در صورتی که ضربهای وارد شود به سرعت عکسالعمل مناسب تدارک دیده میشود و بازگشت به حالت قبل از وقوع ضربه عملی میشود.
مشاور عالی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رویکردهای برآورد احتمال وقوع ضربه و تقویت مقاومت را شامل رویکرد مدیریت ریسک و رویکرد مهندسی مقاومت خواند و اظهار داشت: در رویکرد مدیریت ریسک سعی میشود که احتمال وقوع ضربه به حداقل برسد ولی در رویکرد مهندسی مقاومت، با توجه به این که احتمال وقوع ضربه از قبل قابل پیشبینی بوده است میتوان از طریق تقویت مقاومت، خسارت ناشی از وقوع ضربه را به حداقل رساند.
وی به عوامل مؤثر در میزان مقاومت در اقتصاد اشاره کرد و ادامه داد: ساختار اقتصاد، میزان انعطافپذیری و پیشبینی تدابیر لازم برای مواجه با شوکهای ناگهانی، تنوع در صادرات، درس گرفتن از تجارت گذشته، حکمروایی مؤثر، افزایش مشارکت، ایجاد ذخایر استراتژیک، ایجاد زیرساختهای مناسب در کشور برای به حداقل رساندن خسارت ناشی از ضربه، آموزش مقاومت فردی در سطح جامعه و طراحی شبکهای سیستم از جمله این عوامل است.
دانشجعفری با اشاره به مفهوم عملیاتی اقتصاد مقاومتی، اظهار داشت: از این دید، اقتصاد مقاومتی ایجاد یک نهاد مناسب است که آسیبپذیریها یا خطرپذیریهای اقتصاد ایران را در برابر ضربههای داخلی و خارجی به حداقل برساند و زمینه را برای رسیدن به پیشرفتهای پایدار اقتصادی فراهم کند.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، قلمرو اقتصاد مقاومتی در ایران را شامل شناسایی حوزههای خطرپذیر اقتصاد ایران، مدیریت ریسکهای تهدیدکننده اقتصاد ایران، مقاومسازی اقتصاد ایران در مقابل ضربههای پیشبینینشده یا قابل وقوع بر اساس سوابق قبلی، خواند و ادامه داد: برخی از ضربهها مانند جنگ به صورت ناگهانی یا غیرقابل پیشبینی وارد میشوند و برخی ضربهها نیز مانند خشکسالی قابل پیشبینیاند.
وی با بیان این نکته که اقتصادهایی که نوسانات آنها کمتر است بیشتر قابل اتکاء و قابل پیشبینی هستند، تصریح کرد: آمار و نمودارها نشان میدهد که اقتصاد ایران خیلی نوسان دارد و قابل اطمینان نیست.
دانشجعفری، ناهمواریهای اقتصاد ایران را برشمرد و اضافه کرد: بسیاری از شاخصهای اقتصادی در ایران در مقایسه با کشوری مانند ترکیه، دارای نوسانات شدیدی است که این امر، اقتصاد ایران را غیرقابل اتکا و پیشبینی میکند.
به گفته وی، این نوسانات شدید، میتواند منشاء شوک و ضربه به اقتصاد ایران باشد که باید فکری اساسی به حال آن کرد.
رییس کمیسیون نظارت دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام، همچنین صادرات و واردات ایران را دارای نوسانات شدید ذکر کرد و یادآور شد: درآمدهای دولت نیز از این قضیه مستثنی نیست و در تحریم، شوک ناشی از کاهش درآمدهای دولت شدیدتر از شوکی بود که بخش خصوصی احساس کرد زیرا بخش خصوصی مسأله را مدیریت کرد اما دولت نمیتوانست هزینهها را کنترل کند در حالی که درآمدهایش نوسان شدید داشت.
وی خطرپذیریهای اقتصاد ایران را شامل وابستگی درآمد دولت به نفت، وابستگی واردات ایران به نفت، ساختار تجارت خارجی ایران، رشد بالای نقدینگی و تورم، کاهش اشتغال، افزایش نرخ ارز در اقتصاد، نظام مالی در ایران، نوسانات رشد اقتصادی و افزایش مخارج دولت خواند و گفت: از سالهای گذشته، درصد بالایی از درآمدهای دولت به صادرات نفت وابسته بوده که در نتیجه، هرگونه تحریم خرید نفت یا کاهش قیمت جهانی آن، موجب آسیبپذیری درآمدهای دولت میشود و این خود منشاء بسیاری از شوکها و ضربهها به اقتصاد ایران است.
دانشجعفری، درآمدهای دولت را شامل مالیاتهای مستقیم، مالیاتهای غیرمستقیم و درآمدهای ناشی از مالکیتهای دولتی مثل نفت و معادن ذکر کرد و ادامه داد: در کشوری مانند ترکیه وابستگی به درآمدهای ناشی از مالکیت دولتی در سال ۲۰۱۲، ۱۷٫۴ درصد و در ایران ۶۵ درصد بودهاست ضمن این که در ترکیه ۵۶ درصد از درآمدهای دولت، از محل مالیات بر مصرف کالا و خدمات به دست آمده که این رقم در ایران تنها ۳٫۷ درصد اعلام شده که اکنون با احتساب مالیات بر ارزش افزوده به ۱۸ درصد رسیده است. به اعتقاد دانش جعفری، برای کاهش وابستگی به نفت باید در پی ایجاد درآمدهای متنوع باشیم.