نقش کلیدی منطقه آزاد انزلی در صادرات انرژی

به گفته علیزاده از نظر امنیتی برای ما بسیار اهمیت دارد که ما بتوانیم منطقه آزاد انزلی را طوری توسعه بدهیم که ایران را تبدیل به یک بازیگر فعال در اتحادیه اقتصادی اوراسیا کند.

به گزارش اقتصادتهران به نقل از مدیریت روابط‌عمومی و امور بین‌الملل سازمان منطقه آزاد انزلی، دکتر عمران علیزاده استاد رشته جغرافیای سیاسی در رابطه‌ با منطقه آزاد انزلی و چشم‌انداز آتی آن اظهار کرد: همان‌طور که می‌دانید منطقه آزاد انزلی یکی از مناطق آزاد هفت‌گانه کشور بوده و به طور رسمی در سال ۱۳۸۴ یعنی حدود ۲۰ سال پیش فعالیت‌های خودش را شروع کرد.

وی با بیان اینکه هدف‌گذاری از ایجاد منطقه آزاد انزلی، تسهیل در تولیدات داخلی ایران برای صادرات بوده، یادآور شد: هدف‌گذاری بیشتر روی این بود که تولیدات داخلی ایران برای صادرات به دو منطقه ژئوپلیتیک قفقاز و همچنین امکان صادرات به منطقه ژئوپلیتیک آسیایی مرکزی که از طریق دریای خزر امکان دسترسی عموم منطقه آزاد انزلی وجود دارد صورت بگیرد.

علیزاده تصریح کرد: واردات کالا از این دو منطقه مهم به ایران در ۲۰ سال گذشته خوب بوده؛ اما شاهد این هستیم که این هدف‌گذاری بزرگ کمتر صورت‌گرفته و دلایل متعددی هم دارد؛ اما ما نمی‌خواهیم خیلی به دلایل گذشته نگاه کنیم و باید نگاهمان رو به آینده باشد.

رئیس هیئت‌مدیره انجمن ژئوپلیتیک ایران شعبه استان گیلان با بیان اینکه نگاه جمهوری اسلامی ایران همانند روسیه به دریای کاسپین بیشتر نگاه امنیتی – نظامی بوده، خاطرنشان کرد: در درجه اول اولویت داشته که پای هیچ کشور بیگانه‌ای خصوصاً کشورهای غربی و علی‌الخصوص عضو ناتو به دریای خزر باز نشود که با پیمان‌هایی که با کشورهای حاشیه دریای خزر خصوصاً روسیه بسته شده این مهم تا امروز حاصل شده است؛ اما این لازم هست ولی کافی نیست.

علیزاده ادامه داد: نیاز داریم که با این کشورها روابط محکم اقتصادی داشته باشیم، به اعتقاد من ما هر چقدر روابط اقتصادی‎مان را با کشورهای حوزه دریای خزر مستحکم‌تر کنیم قطعاً امنیت ما در حوزه دریای خزر بیشتر حفظ خواهد شد.

این استاد دانشگاه تشکیل اتحادیه اقتصادی اوراسیا پیرامون دریای خزر را بسیار حائز اهمیت عنوان کرد و گفت: خیلی‌ها پیش‌بینی می‌کنند که ظرفیت‌های این اتحادیه برای ۲۰ سال آینده طوری است که این اتحادیه می‌تواند مثل اتحادیه اروپا در منطقه نزدیک به خزر عمل کند.

علیزاده گفت: ما برای اینکه بتوانیم به‌عنوان یک بازیگر فعال اقتصادی در اتحادیه اقتصادی اوراسیا نقش‌آفرینی کنیم، در اتحادیه اروپا کشورهای قدرتمند اقتصادی مثل مثلاً آلمان و فرانسه را داریم و کشورهای ضعیف اقتصادی هم خصوصاً در اروپای شرقی داریم، حالا در این اتحادیه اقتصادی اوراسیا که در حال شکل‌گیری است، این ما هستیم که تصمیم می‌گیریم واقعاً کشور قدرتمند اقتصادی و بازیگر مهم باشیم یا نه یک بازیگر حاشیه‌ای.

وی افزود: برای اینکه بازیگر قدرتمندی باشیم در ابتدا باید زیرساخت‌های ما کاملاً آماده باشد که به نظر من توسعه منطقه آزاد انزلی یکی از اولویت‌های مهم در این راستا است.

به گفته علیزاده از نظر امنیتی برای ما بسیار اهمیت دارد که ما بتوانیم منطقه آزاد انزلی را طوری توسعه بدهیم که ایران را تبدیل به یک بازیگر فعال در اتحادیه اقتصادی اوراسیا کند.

رئیس هیئت‌مدیره انجمن ژئوپلیتیک ایران شعبه استان گیلان با تأکید بر اینکه نکته دوم بحث انرژی است، تصریح کرد: دریای خزر منابع بسیار غنی و مهم انرژی دارد، هم نفت و هم گاز که حالا به دلایل متعددی ایران تا الان دست به اکتشاف نفت و گاز در دریای خزر نزده است، البته مطالعات زیادی انجام داده و حتی در بعضی از مناطق آن محدوده‌سازی‌هایی هم برای این اکتشافات انجام داده؛ اما به طور عملیاتی این کار را نکرده است.

علیزاده درباره اهمیت این موضوع عنوان کرد: صادرکنندگان نفت و گاز در یک منطقه دارای قدرت هستند، الان کشور آذربایجان اگر می‌بینید مزیتی در منطقه قفقاز و هم‌جوار با دریای خزر دارد به‌خاطر این است که یک بازیگر فعال انرژی در آن منطقه است، اگرچه جمهوری اسلامی ایران یا حتی خود روسیه هم منابع متعدد نفت و گاز در نقاط مختلف کشور دارند؛ اما نباید فکر کنیم که به نفت و گاز دریای خزر اصلاً نیازی نداریم.

وی تصریح کرد: اکتشاف، استخراج و صادرات این منابع خدادادی بزرگ ما را تبدیل به یک بازیگر فعال در زمینه انرژی در دریای خزر می‌کند که اگر این مهم عملیاتی شود، منطقه آزاد انزلی در ایجاد بورس انرژی داخلی، بورس بین‌المللی انرژی و همین‌طور صادرات آن نقش کلیدی داشته باشد و از همین‌الان باید منطقه آزاد خودش را برای این کار آماده کند.

علیزاده ادامه داد: قطعاً شما وقتی که اکتشافات نفت و گاز در منطقه داشته باشید، پیوند آن با کارخانه‌های پتروشیمی هم در منطقه ایجاد خواهد شد و در تمام مناطقی که ما نفت و گاز کشف می‌کنیم کارخانه‌های پتروشیمی هم داریم که این نفت و گاز خصوصاً گاز خوراک کارخانه‌های پتروشیمی بوده و محصولات پتروشیمی به‌راحتی می‌توانند به کشورهای منطقه یا از طریق منطقه آزاد به سمت کشورهای دیگر عضو اتحادیه اوراسیا صادر شوند.

این استاد دانشگاه دررابطه‌با طرح‌های توسعه‌ای خود منطقه آزاد به یک نکته مهم اشاره کرد و گفت: پسرفت دریای خزر یک ساحل بسیار مناسبی در منطقه آزاد در اختیار ما قرار می‌دهد که می‌توان در آن ده‌ها امکانات گردشگری ایجاد کرد علاوه‌برآن منطقه آزاد از این بابت می‌تواند به طرح توسعه بندرگاه‌هایش به طور مناسب و با دیدگاه‌های آینده و همین‌طور ایجاد یک فرودگاه مستقل اقدام کند.

علیزاده عنوان کرد: استان گیلان فقط یک فرودگاه در رشت دارد و من اعتقاد دارم که این ساحل مناسبی که با پسرفت آب دریا در حال به‌وجودآمدن است می‌تواند مکان مناسبی برای احداث یک فرودگاه فوق‌العاده مناسب و مستقل جهت تبادل کالا و خط ایجاد خط ترانزیت هوایی در حقیقت در منطقه آزاد انزلی ایجاد کند.

رئیس هیئت‌مدیره انجمن ژئوپلیتیک ایران شعبه استان گیلان تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران با این تصمیم می‌تواند بخش عمده‌ای از تجارت خارجی خود را از جنوب کشور به شمال منتقل کند و منطقه آزاد انزلی می‌تواند از این بابت در کشور ما سرآمد باشد.

علیزاده در پایان اظهار کرد: به‌عنوان آخرین نکته، منطقه آزاد نباید صرفاً یک منطقه واردات محور باشد، البته من می‌دانم که واحدهای تولیدی زیادی در منطقه آزاد انزلی مشغول فعالیت هستند که کالاهای خود را صادر می‌کنند؛ اما شرایط فعلی با هدف‌گذاری و ظرفیتی که در منطقه آزاد وجود دارد، فاصله بسیار زیادی دارد که من فکر می‌کنم با سرمایه‌گذاری‌های جدید و همچنین با نگاه جدیدی که به منطقه آزاد انزلی شده است، این منطقه را از یک منطقه آزاد صرفاً مورداستفاده کشورمان به یک منطقه آزاد اثرگذار در سطح معاملات و مبادلات کالا در منطقه و نهایتاً به‌عنوان منطقه آزاد گسترده در سطح جهان مطرح بکنیم؛ چون تمام زیرساخت‌ها در این منطقه آزاد وجود دارد.