ناگفته‌هایی از پشت صحنه سریال پلاک ۱۳

اقتصادتهران: سریال تلویوزیونی پلاک ۱۳ که از ۱۵ آبانماه امسال به روی آنتن رفته است، به گفته مسئولان صداوسیما به پر بیننده ترین سریال تلویزیونی تبدیل شده است. آماری که برای این سریال عنوان می‌شود حکایت از آن دارد که با ۱۷.۷ درصد در صدر پر بیننده‌ترین سریال‌ها قرار گرفته است.

فارغ از اینکه مبنای این آمار چه بوده و اینکه صداوسیما آیا محبوبیت گذشته را همچنان یدک می‌کشد یا خیر؛ مساله اصلی محتوای این سریال است که به نوعی با صنعت بیمه کشور پیوند خورده است. برای همین، بررسی مقوله آمار بیینندگان یک برنامه و نیز کیفیت ساخت سریال‌های تلویزیونی که کار کارشناسی می‌طلبد از حیطه این مطلب خارج است اما آنچه اهمیت دارد پرداختن به مساله‌ای است که  نه تنها به نوعی به آیندگان همگان مربوط می‌شود بلکه وضعیت کنونی تک تک افراد جامعه به آن گره خورده و آن چیزی نیست جز “بیمه”.

این سریال که هم اکنون حدود ۳۵ قسمت آن از شبکه ۳ سیما پخش شده است شاید آنطور که بایسته صنعت بیمه است نتوانسته شرح حال این صنعت باشد اما مطمئناً از آنجایی که این رویداد برای نخستین بار در خصوص صنعت بیمه رقم می‌خورد، خود به نوعی اتفاقی مهم و اثرگذار است. هستند هنوز بسیاری که تفاوت میان بیمه‌های بازرگانی با بیمه‌ تامین اجتماعی و نیز تفاوت‌های میان انواع رشته‌های بیمه‌ای و حتی تفاوت بین بیمه‌گر و بیمه گذار را نمی‌دانند و از این حیث، سریال پلاک ۱۳ تا حدود بسیار زیادی می‌تواند آشنایی مردم با انواع رشته‌های بیمه‌ای را بازگو کرده و نقش مهمی در مفهوم و اصطلاحات این صنعت ایفا کند.

اینکه کارگردان و مجموعه عوامل و بازیگران این سریال با وجود مشکلات عدیده‌ای که به لحاظ ممیزی و نیز زمان تحویل هر قسمت برای پخش دارند آیا توانسته‌اند به خوبی به سوژه‌های این صنعت بپردازند یا خیر، بماند؛ اما همین که این سریال پس از سال‌ها به صورت ۷۵ قسمت ساخته و پخش می‌شود به نوعی می‌توان از آن آشتی بینندگان با سیما را تعبیر کرد.

اینکه از نظر فنی و محتوایی چه ایراداتی می‌توان به ساخت این سریال گرفت به پردازش سوژه‌ها بر می‌گردد اما در ابتدا باید پرسید که میزان آگاهی عوامل این سریال از صنعت بیمه چقدر بوده است. وقتی نویسنده این سریال یا سایر عوامل، اطلاعاتی در حد عوام مردم از صنعت بیمه دارند چیز بدی نیست و دقیقا همانند اطلاعاتی است که عوام مردم از اصطلاحات نویسندگی یا کارگردانی یا هر صنعت دیگری را دارند پس عیب کار در جای دیگر است. آنجا که باید پیش از ساخت قسمت‌های مختلف این سریال و پیش از درگیر شدن با مقوله ضبط و پخش، به شعب پرداخت خسارت چند شرکت بیمه مراجعه می‌شد تا خوراک کافی در اختیار نویسنده این سریال قرار بگیرد. حال باید پرسید که این عمل را چه کسی باید پیشنهاد یا انجام می‌داد؟! عوامل این سریال یا مجریان صنعت بیمه که سفارش ساخت را دادند؟

بنابراین هرگونه ایرادی که به ساخت سریالی که هنوز به نیمه راه نرسیده و جا نیفتاده نشات گرفته از علل دیگری است که در ابتدا باید آن موارد مورد بررسی قرار گیرند. سوژه‌های صنعت بیمه به قدری متنوع و زیاد است که سال‌های متمادی می‌توان درباره آن به ساخت فیلم، کلیپ و سریال پرداخت اما مساله‌ بر سر چگونگی پرداختن به آن و نیز در اختیار قرار دادن مواد اولیه و به اصطلاح خوراک لازم در اختیار نویسنده برمی‌گردد.

این سریال با بهره‌گیری از کارگردانی مجرب؛ نویسنده‌ای خوشفکر و تیم اجرایی و عوامل بازیگری توانمند و تهیه کننده‌ای کوشا و دلسوز البته که انتظارات خانواده صنعت بیمه را که از نگاه کارشناسانه و دقیق‌تری نسبت به وقایع این صنعت آگاهی و انتظار ساخت سریالی با کیفیت اعلا را دارند تاکنون برآورده نکرده است اما بضاعت‌های موجود در ساخت آن و برخی ناهماهنگی‌ها در ساخت این سریال را باید از جای دیگری جستجو کرد که هنوز کار پیش تولید آن شروع نشده بود. به بیان دیگر، اگر جلسه‌ مدیران روابط عمومی صنعت بیمه با مجموعه عوامل این سریال که چند روز قبل برگزار شد؛ حدود ۴ یا ۵ ماه پیش برگزار می‌شد اثر بخشی بهتر و خروجی موثرتری را اکنون می‌داشت. آشنایی و صحبت با عوامل مجموعه در محل لوکیشین ساخت سریال، خیلی خوب و موثر اما کمی دیر اتفاق افتاد. به حق که مدیران عامل صنعت بیمه که به نوعی از متولیان اصلی این صنعت هستند از طریق مدیران روابط عمومی‌ آن‌ها مطالباتی دارند که ساخت یک سریال بتواند؛ آثار مطلوبی در توسعه فرهنگ بیمه ایجاد کند و برای همین ساخت این سریال نقطه عطفی است که بدون شک آثار مثبتی در دراز مدت بر نگرش مردم به صنعت بیمه و آشنایی با مقررات و قوانین آن به شمار می‌رود؛ همانند اقدام مطلوب زنگ بیمه در مدارس که بی شک در یک بازه زمانی بلند مدت و بلکه میان مدت، بر فکر و اندیشه دانش آموزان آثار مثبتی بر جای خواهد گذاشت.

بنابراین اگر کمی از بدبینی‌ها نسبت به آینده این سریال را کم کنیم و با دید مثبت‌تر، به عوامل این سریال مواردی منتقل که قسمت‌های بعدی بر اساس آن ساخته شود، این سریال می‌تواند در مدت زمان ۲۵ دقیقه‌ای که روی آنتن است مخاطب زیادتری را جذب کرده که هدف همانا آشنایی عموم مردم با صنعت بیمه و از بین بردن ذهنیت منفی برخی از بینندگان و بیمه گذاران نسبت به صنعت بیمه است.

این نکته را هم در نظر بگیریم که سلیقه بینندگان از یکسو و سیاست‌های ساخت سریال از سوی دیگر در سال ۱۴۰۰ تفاوت اساسی با سال ۱۳۷۰ دارد. محدودیت‌ها در انتخاب بازیگران، آرایش و گریم عوامل اصلی و حتی طرز پوشش کاراکترهای یک سریال در کنار بالا رفتن توقعات مردم از سریال‌ها به واسطه حضور و ظهور فضای مجازی، کار ساخت یک سریال تلویزیونی را در کنار رقیبانی که دارد برای کارگردان آن بسیار سخت می‌کند. این در شرایطی است که به هر حال صداوسیما بازدید کننده خود را حتی اندک همیشه داشته و دارد و از اینرو باید نهایت بهره‌برداری را از بخش‌های باقی‌مانده سریال به نحو احسن انجام داد.

مهرداد عسگری؛ روزنامه نگار