مقاوم سازی اقتصاد با نقش آفرینی بانک‌ها

اقتصادتهران: در شرایطی که به فرموده مقام معظم رهبری (مدظله العالی)، دشمن اتاق جنگ را از وزارت دفاع به وزارت خزانه داری آمریکا منتقل کرده است، مسیر مقابله و  مقاومت از اقتصاد می گذرد و هم اکنون در حال جنگ اقتصادی هستیم.

مقاومت اقتصادی نیز مستلزم فراهم آوردن زمینه‌هایی برای ایجاد، رشد و شکوفایی فعالیت‌های اقتصادی متنوع و تأمین نیازهای کشور است.

اکثر صاحب نظران معتقدند در فضای مقاوم سازی اقتصاد، افزایش تولید برای دست یابی به مقیاس‌هایی با صرفه اقتصادی و کیفیتی قابل برابری با نمونه‌های خارجی یک ضرورت است؛ از سوی دیگر توسعه فرهنگ استفاده از کالای داخلی مکمل این چرخه است.

البته تداوم این چرخه مستلزم افزایش بهره وری کارخانه‌ها و بنگاه‌های اقتصادی، تقویت سیستم‌های مدیریتی و راهبری این بنگاه ها و همچنین بازاریابی مناسب داخلی و در ادامه خارجی محصولات و خدمات است.

در موارد زیادی شاهد این موضوع هستیم که تولیدکنندگان داخلی با اندک حمایتی از قبیل ممنوعیت‌های وارداتی، تأمین نقدینگی و دریافت خدمات بانکی مناسب، به موفقیت های قابل توجهی در تولید محصول ایرانی و ایجاد اشتغال برای جوانان دست یافته‌اند.

بخش مهمو بی بدیلی از تکرار و استمرار چنین موفقیت‌هایی در گرو حمایت نظام بانکی به ویژه بانک هایی است که با در اختیار داشتن منابع مالی، امکان تأمین نیازهای نقدینگی واحدهای تولیدی یا خدماتی را دارند.

بانک‌ها به­عنوان مهم‌ترین رکن اقتصادی کشور، نقش بسیار مهمی در کنترل عملیات نقدینگی کشور دارند و درحال حاضر تقریباً ۹۰ درصد تامین مالی کشور توسط آن­ها صورت می‌­پذیرد؛ لذا ضروری است تا مانند تمامی سازمان‌ها از برنامه اجرایی در راستای تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی برخوردار باشند. بانک ملت نیز به ­عنوان یکی از بزرگ‌­ترین نهادهای فعال در بازار پولی و مالی کشور، ضمن درک درست و به­ موقع از اهمیت این موضوع و نقش کلیدی خود در اجرایی­‌سازی آن، تلاش در جهت پیاده­‌سازی سیاست‌­های مذکور را از زمان ابلاغ توسط مقام معظم رهبری(مدظله العالی)، در دستور کار خود قرار داده است.

با واکاوی و بررسی دقیق سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی مشخص گردید که پیاده ­سازی موارد مندرج در بندهای نهم و نوزدهم سیاست‌­های مذکور به میزان بالایی به صنعت بانکداری کشور ارتباط دارد و از سوی دیگر، تحقق سایر بندهای ۲۴گانه نیز به نوعی نیازمند تامین‌مالی توسط بانک‌ها می‌باشد. با این تفاسیر”بانکداری مقاومتی به­ معنای نوعی رویکرد بانکداری که علاوه ­بر مقاوم‌سازی ساختار اقتصادی کشور از طریق افزایش تاب‌آوری در مقابل شوک‌­های خارجی و شفاف­سازی فرایندهای بانکی و مالی، باهدایت منابع‌مالی به سمت گروه‌ها و صنایع دارای اولویت، زمینه تحقق اقتصاد مقاومتی را فراهم می­آورد”تعریف می گردد.

در گام بعدی، جهت لحاظ ­شدن در سیاست­‌های کلی بانک و هم­راستاسازی خط‌­مشی­‌های استراتژیک بانک با اصول اقتصاد مقاومتی، هدف­گذاری­‌های کمی بانک دراین حوزه در دو بخش اصلی ناظر بر الف- ظرفیت بانک به ­عنوان یک بنگاه فعال در زمینه تامین مالی بازارهای هدف و ب- تلاش در جهت ایجاد چارچوب یک بانک مقاوم دسته­‌بندی شدند و اجرایی­ سازی و پایش آن­ها به ­ترتیب به دو کمیته افزایش اثربخشی اعتباری و ارتقاء سودآوری بانک محول گردید.

جهت تحقق اهداف کمی بانک در بخش الف، مشارکت در بخش واقعی اقتصاد به­ عنوان هدف کلان محور نقش­­آفرینی در اقتصادمقاومتی تعریف شد و از میان ۸۷  شاخص اصلی پیشنهادی، شاخص‌­های:

• سهم تسهیلات اعطایی به کسب و کارهای نوآور و SMEها
• سهم تسهیلات اعطایی به اشتغالزایی، مشاغل خانگی و کارفرمایی با رویکرد صادرات­ محور و ایجاد کسب و کار
• سهم تسهیلات اعطایی برای خرید کالای ایرانی
• سهم تسهیلات اعطایی به بخش تولید محصولات کشاورزی

به­ عنوان شاخص­های نهایی انتخاب شدند. نتایج عملکرد شاخص‌­های مذکور در دو سال اخیر به ­شرح جدول ذیل است که نتایج عملکرد نشان می‌دهد که در سهم تسهیلات اعطایی به SME‌ها و سهم تسهیلات خرید کالای ایرانی و همچنین تسهیلات بخش محصولات کشاورزی عملکرد بسیار فراتر از اهداف تعیین شده در سال ۱۳۹۷ بوده است.

مقایسه اهداف و عملکرد بانک در هدف کلان مشارکت در بخش واقعی اقتصاد در سال­های ۹۸-۹۷

همچنین جهت تحقق اهداف کمی بانک در بخش ب، استحکام مالی بانک به ­عنوان دیگر هدف کلان محور نقش‌­­آفرینی در اقتصاد مقاومتی تعریف شد و از میان ۳۰  شاخص اصلی پیشنهادی در حوزه تاب­ آوری شاخص­‌های:

• کفایت سرمایه
• سپرده‌های بلندمدت به کل مصارف ریالی
• کیفیت سود
• نسبت پوشش نقدینگی(LCR)
• نسبت تامین مالی پایدار خالص(NSFR)

به­عنوان شاخص نهایی انتخاب شدند. نتایج عملکرد شاخص‌­های مذکور در دو سال اخیر به ­شرح جدول ذیل است:

مقایسه اهداف و عملکرد بانک در هدف کلان مشارکت در بخش استحکام مالی در سال­‌های ۹۸-۹۷

علاوه ­بر اقدامات فوق که به ­صورت مستقیم پیاده‌­سازی اقتصادمقاومتی در بانک ملت را هدف­گذاری نموده­است؛ بانک به روش‌­های غیرمستقیم نیز به پیاده­سازی اقتصادمقاومتی در کشور کمک نموده­است؛ برای مثال می‌­توان به مواردی مانند ذیل اشاره نمود:

• در حوزه پروژه های کلان با لطف پروردگار و همت کارکنان پرتلاش، بانک ملت یک بانک اثرگذار و نقش آفرین بوده است به گونه‌ای که در جای جای این کشور، پروژه‌های زیرساختی در بخش‌های مختلف اعم از انرژی، سوخت، راه، سدسازی و… قابل مشاهده است که از مهم ترین نمونه‌های آن
  می‌ توان به پالایشگاه نفت ستاره خلیج فارس اشاره کرد که نیاز کشور به واردات بنزین را به طور کامل برطرف نموده است.
• اخیراً نیز طی تفاهمنامه ای با حضور وزیر نفت، دوگانه سوز شدن  قریب به ۱٫۵ میلیون خودرو با تأمین مالی بانک ملت در دستور کار قرار گرفته و وارد فاز اجرایی نیز شده که با اجرای کامل آن نتایج چشمگیری از قبیل کاهش مصرف بنزین، کاهش آلودگی هوا، کاهش هزینه صاحبان خودرو و… متصور است.
• کمک به تامین مالی بنگاه‌­های بزرگ با فعال­سازی نظام­‌های تامین مالی در بازار سرمایه در راستای استفاده از ظرفیت بانک به ­عنوان یک بنگاه فعال در زمینه تامین مالیکه در نهایت تحقق اهداف هدایت­گری منابع به سمت گروه‌ها و صنایع دارای اولویت رادر پی خواهدداشت.
• برنامه­های بانک در چارچوب پیاده‌­سازی بانکداری دیجیتال که باوجود دنبال نمودن اهداف متفاوت، افزایش بهره‌­وری و استحکام مالی بانک و در نهایت افزایش ثبات سیستم مالی کشور و مقاوم‌­سازی و تاب­آوری کل اقتصاد را در پی خواهدداشت.
• پیشتازی بانک ملت در شبکه بانکی در زمینه واگذاری دارایی­‌های مازاد که با افزایش حجم نقدینگی و کاهش دارایی‌­های ثابت، افزایش استحکام مالی و مقاوم­سازی بانک و در نهایت افزایش تاب­آوری کل اقتصاد را در پی خواهد داشت. در این راستا در سال ۹۸ حدود ۰۰۰ر۴۳ میلیارد ریال و از ابتدای سال ۹۷ نیز حدود ۰۰۰ر۵۹ میلیارد ریال اموال و املاک مازاد واگذار شده که در این بخش در شبکه بانکی به عنوان بانک برتر مطرح است.
• پیاده­سازی و تقویت ارکان حاکمیت شرکتی در سطح بانک و گروه مالی بانک که افزایش شفافیت بانک را در راستای اهداف بند ۱۹ سیاست­‌های اقتصاد مقاومتی در پی خواهد داشت.
• در تأمین مالی بنگاه‌های کوچک و متوسط و در قالب تسهیلات سرمایه در گردش طی ۲ سال اخیر بیش از ۰۰ر۲۴۳ فقره تسهیلات به مبلغ ۰۲۵ر۸۰۲ر۱ میلیارد ریال و در سرمایه ثابت بیش از ۰۰۰ر۸۳۶ر۱ فقره به مبلغ ۵۳۲ر۶۸۳ میلیارد ریال و جمعاً بیش از ۵۵۷ر۴۵۸ر۲ میلیارد ریال تسهیلات پرداخت شده است.
• در پایان با تأکید بر اعتقاد راسخ بانک ملت بر تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و حمایت از تولید و اشتغال ملی، امید می رود با یاری حق تعالی، به دور از هیاهوهای رسانه‌ای و تلاش‌های دشمنان برای تخریب ذهنیت‌ها نسبت به توانمندی‌های داخلی به سطح مطلوبی از خودباوری برسیم که تهدیدها و تحری‌ها تأثیری بر بالندگی و رشد کشور عزیزمان نداشته باشد.

دکتر بیگدلی؛ مدیرعامل بانک ملت