طرح تحول سلامت، یارانه غیر مستقیم دولت به همه ایرانیان

اقتصادتهران: طرح تحول سلامت، یکی از مهمترین دستاوردهای دولت یازدهم است که با اجرای آن دولت حدود ۹هزار میلیارد تومان در هر سال برای بهبود کیفیت خدمات سلامت و کاهش هزینه‌های درمان همه ایرانیان هزینه کرد.

به گزارش ایرنا، فعالیت دولت یازدهم در شرایطی در سال ۹۲ آغاز شد که کشور با کمبود شدید دارو مواجه بود، بیش از ۳۵۰ قلم دارو مورد نیاز بیماران به خصوص بیماران صعب العلاج در کشور کمیاب شده بود و بیماران برای تهیه این داروها در سختی و رنج بودند.

تحریم‌های بانکی، بدعهدی شرکت‌های خارجی در فضای تحریم، تدارک بسیاری از داروهای خارجی و نیز مواد اولیه دارویی را برای کارخانه های داخلی در سال ۹۲ سخت کرده بود اما دولت یازدهم توانست با تشکیل کمیته رفع بحران دارو در سطح دولت، در مدت کوتاهی این بحران را پشت سر بگذارد و تعداد اقلام دارویی که با کمبود مواجه بود به سرعت از ۳۵۰ قلم به ۳۰ قلم کاهش یافت.

در ادامه، دولت یازدهم در اردیبهشت سال ۹۳، طرح تحول سلامت را با هدف کاهش هزینه‌های درمانی مردم، افزایش دسترسی مردم به خدمات سلامت و نیز بهبود کیفیت خدمات سلامت در بخش دولتی آغاز کرد و در فاز اول کاهش پرداخت از جیب مردم برای درمان را هدف قرار داد.

با اجرای فاز اول طرح تحول سلامت، حدود ۱۰ میلیون ایرانی که تا آن زمان (سال ۹۳) تحت پوشش هیچ بیمه درمانی نبودند، زیر پوشش بیمه درمانی سازمان بیمه سلامت قرار گرفتند و دولت اعلام کرد که دیگر هیچ ایرانی وجود ندارد که بیمه درمانی نداشته باشد، مگر اینکه خودش مراجعه نکرده باشد.

دولت برای اجرای طرح تحول سلامت از اعتبارات هدفمندی یارانه‌ها استفاده کرد، بر اساس مصوبه مجلس و دولت، قرار بر این شد که ۱۰درصد از اعتبارات صرفه جویی یارانه‌ها برای اجرای طرح تحول سلامت به وزارت بهداشت اختصاص یابد. علاوه بر آن با مصوبه دولت و مجلس، یک درصد از اعتبارات مالیات بر ارزش افزوده نیز برای اجرای این طرح به خصوص فاز بهداشتی طرح تحول سلامت اختصاص یافت.

به این ترتیب دولت در مسیر هدفمندی یارانه به جای افزایش یارانه نقدی به مردم، پرداخت یارانه غیر مستقیم و غیر نقدی را برای بهبود کیفیت خدمات سلامت، هدف قرار داد و با استفاده از این اعتبارات مصوب که بر اساس اعلام وزارت بهداشت حدود ۲۵هزار میلیارد تومان در سه سال ۹۳ تا ۹۵برآورد می‌شود، کاهش هزینه‌های درمانی مردم، افزایش دسترسی مردم به خدمات سلامت و نیز افزایش زیر ساخت‌های سلامت مانند افزایش تخت‌های بیمارستانی را هدف قرار داد. گر چه همه این اعتبار محقق نشد اما وزارت بهداشت توانست به همان میزان اعتبار تخصیص یافته تعهدات خود را انجام دهد و حداقل ۱۲ هزار میلیارد تومان از این اعتبار تاکنون هزینه شده است.

دولت با اجرای طرح تحول سلامت، در واقع بخشی از اعتبارات هدفمندی یارانه‌ها را به جای پرداخت نقدی، در سبد خدمات سلامت آنان ریخت تا بتواند، هدف قانونی کاهش سهم پرداخت از جیب مردم برای هزینه‌های درمانی و نیز کاهش درد و آلام مردم هنگام بیماری را محقق کند.

وزارت بهداشت اعلام کرد که با اجرای طرح تحول سلامت، مردم شهرنشین با مراجعه به بیمارستان‌های دولتی برای بستری از سهم ۳۷ درصدی، فقط ۶ درصد هزینه و روستاییان فقط سه درصد کل صورتحساب بیمارستان را می‌پردازند و بقیه آن را دولت و بیمه‌ها می‌پردازند، به این ترتیب مثلا هزینه جراحی و اقامت در بیمارستان دولتی که تا قبل از اجرای طرح تحول سلامت حدود ۱۰ میلیون تومان بود به کمتر از ۲۰۰ هزار تومان کاهش یافت و این اقدامی بی‌سابقه در دولت بود که تا قبل از اجرای آن برای مردم باورپذیر نبود.

به این ترتیب سهم پرداخت از جیب مردم از کل هزینه‌های سلامت در بخش دولتی و خصوصی از حدود ۵۷درصد در ابتدای دولت به ۴۰ درصد در سال ۹۴ کاهش یافت، یعنی سهم جیب مردم از هزینه‌های سلامت حدود ۱۷ درصد از کل هزینه‌های سلامت کاهش یافت و ادامه این طرح فقط با کاهش ۱۰ درصدی این هزینه‌ها می‌تواند هدف مهم بر جا مانده از برنامه توسعه چهارم و پنجم را محقق کند و سهم مردم را از کل هزینه‌های سلامت به ۳۰ درصد برساند، در حالی که در دولت قبل بر خلاف تعهد این ماده قانونی سهم مردم از هزینه‌های درمانی به جای کاهش، رو به افزایش بود.

همزمان دولت، افزایش دسترسی مردم به خصوص افراد ساکن در حاشیه شهرها و مناطق دورافتاده را به پزشک در دستور کار قرار داد و تعداد پزشکان مقیم در مناطق روستایی بیش از ۳ برابر شد و از حدود ۱۵۰۰ پزشک به ۵۷۰۰ پزشک در مناطق محروم افزایش یافت.

در حوزه زیرساخت های درمانی نیز با کمک اعتبارات طرح تحول سلامت که بخش مهم آن از محل هدفمندی یارانه‌ها تامین می‌شود، ساخت بیش از ۲۱ هزار تخت بیمارستانی با بودجه ۷۵۰۰ میلیارد تومانی در قالب ۱۲۲ بیمارستان جدید در دستور کار قرار گرفت، بیش از نیمی از این بیمارستان‌ها راه‌اندازی شد و بقیه در حال ساخت هستند، تا افزایش مراجعه مردم به بیمارستان‌های دولتی بعد از طرح تحول سلامت که با ارزان شدن و بهبود کیفیت خدمات دولتی رخ داده است، کمتر مردم را در صف انتظار نگه دارد و به شاخص‌های استاندارد نسبت تخت بیمارستانی به جمعیت نزدیکتر شویم.

همزمان خدمات سرپایی درمانی نیز با ایجاد ۲۵۰ کلینیک ویژه تخصصی و بیش از ۷ هزار مطب دولتی گسترش یافت و بیش از ۱۱۰ میلیون ویزیت تخصصی سرپایی با رقم ویزیت ۳۵۰۰ تومانی که کمتر از ۱۰ درصد ویزیت خصوصی است به مردم ارائه شد.

دولت با استفاده از اعتبارات یارانه‌ها و بودجه‌های دولتی، علاوه بر درمان؛ به بخش بهداشت و پیشگیری هم توجه کرد، شبکه بهداشتی- درمانی کشور با ساخت حدود دو هزار خانه بهداشت و ساخت و تجهیز ۲۰ هزار خانه بهداشت و مراکز بهداشتی-درمانی تکمیل شد. پرونده الکترونیک سلامت برای ۵۷ میلیون ایرانی تشکیل شد، واکسن جدید پنتاوالان به شبکه بهداشتی آمد و کمبود واکسن‌های مورد نیاز کودکان بر طرف شد. همزمان خدمات پیشگیری از پوسیدگی دندان برای ۷ میلیون دانش آموز برای اولین بار خدمات فلورایدتراپی،وانیش و پرکردن شیار دندان اجرا شد.

به این ترتیب دولت به جای افزایش رقم نقدی یارانه‌ها که می‌توانست، موجب تورم شود، راه دیگری را برگزید تا یکی از شاخص‌های مهم رفاه که تامین و ارتقای سلامت مردم است، در کشور توسعه پیدا کند و بیماران در زمان بیماری، رنجی برای پرداخت هزینه‌های بیمارستان نداشته باشند.