شان و منزلت معلمان فقط توجه به معیشت آنها نیست

اقتصادتهران: برای معلمی که درگیر دغدغه‌ حقوق و معیشت خود باشد، بسیار سخت است که از عهده‌ مسئولیت آموزش و پرورش فرزندان جامعه به درستی برآید، اما منزلت معلم تنها مربوط به نیازهای مالی او نیست.

منزلت معلمان امری است که سال‌ها طول می‌کشد تا جا بیفتد و جایگاهش مشخص شود و همچنین سال‌ها طول می‌کشد تا از اعتبار خارج شود. در حال حاضر ما در یک مرحله بینابین و برزخی قرار داریم که باید کاری کنیم تا معلم جایگاه واقعی خودش را پیدا کند. اهمیت معلمان در مقام معماران نسل آینده‌ ما، ایجاب می‌کند تا فضایی فراهم شود که خردمندترین و کاردان‌ترین افراد جامعه در این شغل شریف، احساس رضایت و خوش‌بینی داشته باشند. نباید فضای شغلی فرهنگیان و جایگاه اجتماعی آنها به سمت و سویی برود که بهترین‌های علمی و نخبگان، اشتیاقی به پذیرش مسئولیت معلمی نداشته باشند.

برای معلمی که درگیر دغدغه‌ حقوق و معیشت خویش باشد، بسیار سخت خواهد بود که از عهده‌ مسئولیت آموزش و پرورش فرزندان جامعه به درستی برآید. از سوی دیگر منزلت معلم تنها مربوط به نیازهای مالی او نمی‌شود. در یکی اظهارات وزیر آموزش وپرورش به تازگی خواندم که او برنامه دارد علاوه  بر توجه بر مسایل معیشتی سعی دارد با ایجاد نظام‌هایی برای تغییر گزینش، رفتارهای حراستی و نگاه کارمندی به معلمان شان آنان را بیشتر مورد توجه قرار دهد که جالب توجه است. همچنین اگر فرهنگیان ناگزیر باشند برای تأمین نیازمندی‌های اساسی زندگی خودشان به شغل‌هایی روی آورند که با جایگاه اجتماعی آنان سازگار نباشد، این امر خود موجب خواهد شد که نگاه جامعه به منزلت والای فرهنگیان نگاه کریمانه‌ای نباشد.

تنزّل جایگاه معلم در هر جامعه‌ای مساوی است با بی‌ارزش شدن فرهنگ، دانش و آگاهی در آن جامعه. برای یک فرد آگاه و خردمند که به تعلیم و تربیت فرزندان علاقه دارد، پایبندی و تعهدی بسیار بزرگ لازم است تا حرفه‌ پزشکی یا مهندسی و مانند آن را کنار گذارد و از معلمی و تدریس جانبداری کند. از این‌رو، زمان انتخاب کردن یک معلم خوب، لازم است که علاقه‌مندان به این شغل، فرصت‌ها، چشم‌اندازها و امکانات بهتری که به دبیران پیشنهاد می‌شود را به خاطر آورند. به عبارتی دیگر، فضایی فراهم شود که نخبگان در میان گزینه‌های مختلف، مشتاق آن باشند که به معلمی روی آورند.

اگرچه این اتفاق دور از دسترس است ولی عاقلان می‌دانند که فایده‌های ایجاد چنین فضایی برای فرهنگیان در جامعه بسیار بیشتر از هزینه‌های آن خواهد بود. برای تثبیت منزلت معلمان باید بدانیم که حرف اساسی، آموزش است و معلمان آنقدر باید در آموزش به روز باشند تا جایگاه واقعی خودشان را پیدا کنند. معلمان در تمام کشورها جایگاه والایی دارند و به همین خاطر باید در یک رفاه نسبی باشند تا بتوانند در مسائلی که مربوط به منزلت آنها می‌شود، مشارکت کنند تا جایگاه خود را مشخص کنند. بحث توسعه نیروی انسانی هم یکی از همین مباحث است. به نظر می‌آید جامعه برای اینکه نیروی انسانی خوبی داشته باشد باید معلمین خوبی هم داشته باشد. بنابراین باید برنامه‌هایی در نظر بگیریم که به رشد معلمان کمک کند. در بحث رسالت و نقش معلم در توسعه ارزش‌های اخلاقی و مدنی کافی است بگوییم معلم کسی است که زندگی مردم را تغییر می‌دهد. در چنین توصیفی است که سنگینی و عمق مسئولیت معلم آشکار می‌شود.

گرچه ظاهراً معلم یک کلاس با تعدادی دانش‌آموز کار می‌کند و آنها مخاطب اصلی معلم‌اند، لیکن هر دانش‌آموز یا دانشجو، عضو خانواده و شهروند جامعه است و آموخته‌های خود را مستقیماً به خانواده و جامعه می‌برد. سرانجام هر معلم باید بداند دنیای امروز از شهروندانش چه می‌خواهد و چنین شهروندانی را چگونه می‌توان بار آورد یا تربیت کرد. به این ترتیب روشن می‌شود که در حوزه فرهنگ عمومی، معلم بیشترین و سنگین‌ترین مسئولیت‌ها را به عهده دارد و معلم پس از والدین سرمشق همه جانبه کودکان و نوجوانان است.

مهر؛ مجید علی‌عسگری؛ عضو هیات علمی گروه برنامه ریزی درسی دانشگاه خوارزمی