سهم مالیات از تولید ناخالص داخلی ایران حدود ۶ درصد است

اقتصادتهران: طبق اعلام سازمان امور مالیاتی، ۶۳ هزار برگه مالیاتی برای خانه‌های خالی، ۴۵ هزار برگه برای املاک لوکس صادر و ۵۵۰ کاربر رسانه‌های اجتماعی با درآمدهای نجومی و ۱۲۳ اینفلوئنسر و بلاگر با گردش مالی ۲۳۰۰ میلیارد تومانی شناسایی شده‌اند.

به گزارش ایسنا، بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته سهم مهمی از درآمد خود را از طریق مالیات به دست می‌آورند. البته استفاده از میزان مطلق درآمدهای مالیاتی به منظور مقایسه نظام مالیاتی کشورها و میزان درآمدهای مالیاتی آنها منطقی نیست؛ چراکه اقتصاد کشورها متفاوت است و از همین‌رو میزان وصول درآمدهای مالیاتی آنها نیز متفاوت است.

بنابراین برای مقایسه کشورها از منظر مالیاتی باید از شاخص مالیات به تولید ناخالص داخلی استفاده کرد. بررسی نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی در کشورهای مختلف نشان می‌دهد که با طیف وسیعی از کشورها که دارای شاخص مالیاتی متفاوتی هستند، مواجه هستیم. در یک سر طیف، کشورهایی با نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی بسیار بالا یعنی حدود ۵۰ درصد و در طرف دیگر کشورهایی که این نسبت برای آنها کمتر از ۳ درصد است و البته بالاترین شاخص مالیات به تولید ناخالص داخلی متعلق به کشورهای عضو اتحادیه اروپا است.

بر اساس گزارش بانک جهانی، درآمدهای مالیاتی بالاتر از ۱۵ درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP) یک عنصر کلیدی برای رشد اقتصادی و در نهایت کاهش فقر است. این سطح از مالیات تضمین می‌کند که کشورها پول لازم برای سرمایه‌گذاری برای آینده و دستیابی به رشد اقتصادی پایدار را در اختیار دارند. کشورهای توسعه‌یافته عموما درآمد مالیاتی به مراتب بالاتری دارند. برای مثال در سال ۲۰۲۱، میانگین درآمد مالیاتی نسبت به تولید ناخالص داخلی در میان اعضای سازمان همکاری و توسعه اقتصادی ۳۴.۱ درصد بود.

سهم مالیات از تولید ناخالص داخلی ایران حدود ۶ درصد است

لازم به یادآوری است که بر اساس قانون برنامه توسعه پنجم و ششم باید کل بودجه‌های جاری دولت از مالیات تامین می‌شد، در حال حاضر درآمد نفت و گاز در بودجه ۱۴۰۲ ‌حدود ۶۰۰ هزار میلیارد تومان و درآمد مالیاتی ۷۵۰ هزار میلیارد تومان است.

سهم مالیات از تولید ناخالص داخلی حدود ۶ درصد است که البته با احتساب عوارض شهرداری‌ها، ‌ گمرک و تامین اجتماعی این سهم به ۱۵ درصد می‌رسد.

یکی از مسائلی که مردم در مالیات در نظر می‌گیرند، ‌ عدالت در پرداخت مالیات است که می‌گویند مالیات کارگر و کارفرما قبل از دسترسی به حقوق ماهانه‌اش دریافت می‌شود، در حالی که برخی فعالان اقتصادی با داشتن گردش مالی بالا در اقتصاد، ‌ عملا فرار مالیاتی دارند یا مالیات اندکی می‌پردازند.

افزودن پایه‌های مالیاتی جدید در چند سال اخیر

در سال‌های اخیر و در دولت قبل و دولت کنونی پایه‌های مالیاتی دیگری به پایه‌های مالیاتی قبلی اضافه شده است و در مجموع اکنون ۳۷ نوع مالیات مختلف در قالب دو منبع اصلی مالیاتی شامل «مالیات‌های مستقیم» و «مالیات بر کالاها و خدمات» وجود دارد و منبع مالیات‌های مستقیم نیز سه زیرمجموعه کلی شامل «مالیات بر ثروت»، «مالیات بر درآمدها» و «مالیات اشخاص حقوقی» است.

مالیات اشخاص حقوقی شامل «مالیات علی‌الحساب اشخاص حقوقی دولتی»، «مالیات عملکرد شرکت‌های دولتی»، «مالیات بنگاه‌های اقتصادی نهادها و بنیادهای انقلاب اسلامی»، «مالیات اشخاص حقوقی غیردولتی»، «مالیات شرکت‌ها و موسسات وابسته به آستان قدس رضوی»، «مالیات موضوع ماده ۷۸ قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم ‌بخشی از مقررات مالی دولت» و «درآمد حاصل از تسویه بدهی‌های مالیاتی بانک‌های ادغامی در بانک سپه و شرکت منحله تعاونی اعتباری ثامن» می‌شود.

یکی از مالیات‌های مهمی که در کشورهای توسعه‌یافته بسیار به آن توجه می‌شود، مالیات بر ثروت است. درآمد دولت از مالیات بر ثروت در اسفند ماه سال گذشته، ۲ هزار و ۵۹۵ میلیارد تومان و در کل سال ۱۴۰۱ برابر با ۱۹ هزار و ۲۹۴ میلیارد تومان بوده است؛ این بخش شامل «مالیات بر ارث»، «مالیات‌های اتفاقی»، «مالیات نقل و انتقال سرقفلی»، «مالیات نقل و انتقال سهام»، «مالیات نقل و انتقالات املاک»، «حق تمبر و اوراق بهادار»، «مالیات بر واحدهای مسکونی گرانقیمت»، «مالیات بر انواع خودروهای سواری و وانت دوکابین» و «درآمد حاصل از مالیات بر واحدهای مسکونی خالی از سکنه» می‌شود.

مالیات‌های مستقیم نیز شامل مالیات بر فروش فرآورده‌های نفتی، دو درصد مالیات سایر کالاها، عوارض خروج مسافر از کشور، مالیات بر فروش سیگار، مالیات بر نقل و انتقالات اتومبیل، مالیات شماره‌گذاری خودرو، مالیات بر ارزش افزوده، درآمد حاصل از یک درصد نرخ مالیات بر ارزش افزوده، درآمد ۰.۲۷ درصد از سه درصد مالیات بر ارزش افزوده شهرداری‌ها موضوع بند (ط) تبصره (۶) قانون بودجه سال ۱۳۹۶، درآمد حاصل از رسیدگی قطعی پرونده‌های مودیان مالیات بر ارزش افزوده موضوع بند ب تبصره ۶ لایحه بوجه سال ۱۴۰۱، درآمد حاصل از عوارض دریافتی از شرکت‌های فناور مستقر در پارک علم و فناوری موضوع لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ و مالیات موضوع درآمد حاصل از صادرات مواد خام و محصولات معدنی می‌شود.

البته همچنان در حوزه‌هایی مانند خانه‌های خالی، درآمدهای مالیاتی مبلغی بسیار ناچیزی است و در سه ماهه ابتدایی امسال نیز کمتر از ۱.۵ میلیارد تومان بوده است.

براساس آمارهای منتشر شده از سوی سازمان مالیاتی، در سه ماهه اول امسال در مجموع ۱۳۷ هزار و ۱۸۸ میلیون تومان مالیات وصول شده اما در این میان تنها ۱.۵ میلیارد تومان از خانه‌های خالی و ۱۵۰ میلیارد تومان از صادرکنندگان مواد خام وصول شده است. با توجه به آمارهای موجود، مجموع مالیات‌های مستقیم وصولی در فصل بهار به ۸۰ هزار و ۶۲۶ میلیارد تومان رسیده است.

در بخش مالیات‌های مستقیم، در سه ماه نخست امسال، مالیات اشخاص حقوقی ۴۵ هزار و ۶۴۲ میلیارد تومان، مالیات بر درآمد ۲۷ هزار و ۱۹۳ میلیارد تومان بوده و در بخش مالیات بر ثروت ۷ هزار و ۷۹۱ میلیارد تومان مالیات وصول شده است.

در این میان همچنان مالیات خانه‌های گرانقیمت و خانه‌های خالی ارقام وصولی بسیار پایینی دارد. بر این اساس از خانه‌های خالی تنها یک میلیارد و ۴۸۹ میلیون تومان و مالیات از خانه‌های گرانقیمت تنها ۵ میلیارد و ۸۹۰ میلیون تومان را شامل می‌شود.