خروج روستاهای ایران از فهرست “مناطق محروم بهداشتی”

اقتصادتهران: معمولا نام “روستا” با دور بودن از خدمات مناسب و به‌روز گره خورده است؛ خدمات اولیه و ضروری زندگی مانند بهداشت و درمان، آب آشامیدنی سالم و امکانات تحصیل و ….

اما با توجه به گسترش خدمات بهداشتی در روستاها، مناطق عشایری و شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر ایران می‌توان “روستا” را از میان مناطق محروم از این خدمات، خارج کرد. امروز وضعیت خدمات بهداشتی در روستاهای کشور ارتقا یافته‌ و می‌توان گفت زیرساخت‌های کاهش مرگ و میر ناشی از بیماری‌های غیرواگیر در حال تکمیل است.

به گزارش ایسنا، تا پیش از سال ۹۲ و قبل از اجرای طرح تحول سلامت، خدمات بهداشتی رایگان در مراکز سلامت جامعه روستایی از جمله مراقبت‌های ادغام یافته سلامت کودکان شامل مراقبت نوزادان، مراقبت از کودکان سالم، مراقبت درمانی برای کودکان بیمار، مراقبت‌های ادغـــــام یافته ســلامت نوجوانان در گروه سنی شش تا۱۸ سال و مراقبت‌های ادغــــام یافته ســلامت ســـالمندان در گروه سنی ۶۰ سال و بالاتر در دسترس مردم قرار داشت.

همچنین اقداماتی مانند مراقبت‌های ادغام یافته سلامت مادران باردار در دوران پیش از بارداری تا پس از زایمان، مراقبت دوران بارداری شامل زایمان و مراقبت بلافاصله پس از زایمان و شش ساعت اول پس از زایمان در واحد تسهیلات زایمانی و در صورت لزوم در منزل، مراقبت پس از زایمان تا شش هفته پس از زایمان، مراقبت سلامت باروری و فرزندآوری، مراقبت و درمان بیماری‌های واگیر، مراقبت و درمان بیماری‌های غیرواگیر و مدیریت سلامت محیط و کار از جمله مواردی است که تا قبل از اجرای طرح تحول نظام سلامت، جزو خدمات مراکز و خانه‌های بهداشت محسوب می‌شدند.

اما با آغاز طرح تحول نظام سلامت در اردیبهشت ۹۳، خدمات جدیدی در میان شرح وظایف این مراکز قرار گرفت؛ این در حالی است که تا این زمان هنوز مراکز مراقبت شهری آغاز به کار نکرده بودند و روستاییان خدمات بهداشتی مناسب‌تری را نسبت به حاشیه شهرها و شهرنشین‌ها دریافت می‌کردند. مهم‌ترین اقدام در طرح تحول بهداشت بازسازی، بهسازی و تکمیل شبکه بهداشت روستایی، شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر و عشایر  اعلام شده‌بود؛  به همین منظور قراردادهایی با ستاد توسعه روستایی ریاست جمهوری و همچنین کمیته امداد امام خمینی (ره) منعقد شد.

قبل از اجرای تحول بهداشت در روستاها، اعتبار فعالیت‌ها در حوزه روستایی ۳۸۰ میلیارد تومان در نظر گرفته شده بود، اما در سال ۹۳ این اعتبار به ۱۱۰۰ میلیارد تومان رسید. در این برنامه توزیع مکمل “ویتامین د” رایگان برای گروه‌های هدف از جمله زنان و دانش آموزان دختر مورد توجه قرار گرفت. همچنین مشاوره، تغذیه، بهداشت محیط، ترک دخانیات و مواد مخدر، غربالگری سلامت روان توسط کارشناسان مراقب سلامت و روانشناس و … نیز آغاز شد. در این میان با توجه به ضرورت آمادگی کشور برای مبارزه با بیماری‌های غیرواگیر و تعهد ایران برای کاهش ۱۰ درصدی مرگ و میر ناشی از این بیماری‌ها تا سال ۱۴۰۴، برنامه کشوری تعیین میزان خطر ۱۰ ساله سکته‌های قلبی – عروقی و ارائه راهکار و اقدامات لازم درمانی، غربالگری رایگان دیابت، چربی و فشارخون بالا نیز مورد توجه قرار گرفت.

آغاز برنامه‌های غربالگری در شبکه‌ بهداشت کشور

برای آگاهی از میزان شیوع سه سرطان مهم که نرخ شیوع بیشتری در میان زنان و مردان ایرانی دارند برنامه کشوری غربالگری رایگان سرطان‌های پستان، دهانه رحم و روده بزرگ طراحی و اجرا شد. در این میان برخی خدمات از جمله بررسی عفونت‌های آمیزشی، آزمایش رایگان ایدز و اچ پی وی، مشاوره برای بهبود سالمت زنان در دوره باروری و یائسگی در این گروه سنی نیز انجام شد.

یکی دیگر از اقداماتی که برای فرهنگسازی در خصوص شیوه زندگی و تغذیه سالم صورت پذیرفت  آموزش سفیران سلامت خانوار، دانش آموز و دانشجو در زمینه خودمراقبتی بود. همچنین برنامه‌هایی مانند مدیریت بیماری‌های مزمن و حاد، برنامه‌های آموزشی قبل و بعد از ازدواج برای زوج‌های جوان و ارائه خدمات ناباروری به زوج‌های نابارور نیز امروز در مراکز جامع سلامت روستایی ارائه می‌شود. بازسازی  و تجهیز خانه‌های بهداشت، فراهم آوردن تجهیزات لازم برای ارائه خدمات پیشرفته پیشگیری، فراهم آوردن ۲۴۰۰ اتومبیل برای طرح دهگردشی روستاها و امکان حضور ماماها، پزشکان و پرستاران در مناطق صعب‌العبور، ترمیم جالی خالی ۵۰۰۰ بهورز بازنشسته و افزوده شدن ۲۰۰۰ خانه بهداشت جدید به این چرخه را می‌توان از جمله اقدامات مثبت انجام شده در این دوره دانست.