خبرنگاران و تولید فکر

اقتصادتهران: خبرنگاران از جمله قشرهایی هستند که ارتباط تنگاتنگی با مردم و دست اندرکاران یک جامعه دارند از این رو می توان دیدگاه ها و تحلیل آنان را نسبت به تحولات پیرامونی، نزدیک به واقعیت و حقیقت دانست.

حرفه و خصوصیت فعالیت خبرنگاری این است که به سرعت در محل رویداد و حادثه حاضر می شود و موضوع مورد نظر را بدون دخل و تصرف به اطلاع مخاطبان می رساند. خبر صرفنظر از تازه بودن باید واقعی نیز باشد یعنی خبرنگار در بیان خبر نمی تواند نظر خود را دخالت دهد، بلکه باید واقعه را همانطور که به وقوع پیوسته به اطلاع مخاطب برساند.

تولید یک خبر یا گزارش باید واجد ویژگی هایی باشد تا فرآورده خبری در جامعه اثرگذار باشد، یعنی هم مخاطب از خبر مورد نظر اقناع شود و هم مسئولان و دست اندرکاران را متقاعد سازد. برای این منظور و رسیدن به چنین جایگاهی، کسی که راوی یک واقعه است باید نسبت به جزییات مطلب کاملا آگاه باشد. به عبارتی خبرنگار قبل از اعزام به محل حادثه باید نسبت به پیشینه واقعه مورد نظر اطلاعات لازم را جمع آوری کند و بدون پیش داوری به بیان حادثه و واقعه بپردازد.

ممکن است خیلی از خبرها و گزارش ها و مطالبی که در رسانه ها منتشر می شود، فاقد رعایت این ویژگی باشد یعنی خبرنگار پیش از عزیمت به محل رویداد، اطلاعات کافی در اختیار نداشته باشد در حالی که نداشتن اطلاعات لازم، سختی و دشواری کار خبرنگاران را افزایش می دهد و چنین خبرها و گزارش هایی ناقص خواهد بود و مخاطبان را نیز با خود همراه نخواهد کرد.

اطلاعات و آگاهی های خبرنگاران در باره موضوعی که در باره آن خبر و گزارش تهیه می کنند، باید به حدی برسد که بدون لکنت بتوانند در باره آن تحلیل و مقاله بنویسند و شجاعانه نظرات خود را اعلام کنند. خبرنگاران برای رسیدن به چنین جایگاهی نیاز به مطالعه مستمر و وافر دارند. ماهیت شغل خبرنگاری این است که همواره مطالعه کنند و مطالعه و کسب اطلاعات جدید نیز هرگز برای آنان پایان یافته تلقی نشود.

خبرنگار در حوزه خبری خود باید اغلب آثار را مطالعه کرده باشد و بلافاصله پس از انتشار تازه ترین آثار، آن را بدست آورد و نظرات خود را یادداشت کند. اطلاعات خبرنگار در حوزه خبری باید در مواقعی از کارشناس و مسئول همان حوزه بیشتر باشد تا پرسش های بهتری طرح کند. به بیان دیگر خبرنگار باید همواره یک گام از کارشناسان و مسئولان حوزه خبری جلوتر باشد تا بتواند بهترین عملکرد را داشته باشد.

خبرنگار در حوزه خبری خود باید اغلب مطالب رسانه ها را مطالعه کند و هیچ وقت خود را نباید در حوزه خبری خود محدود کند بلکه در حدامکان خبرها و تحلیل های سایر حوزه ها را نیز بخواند. در زمان حاضر مهمترین مساله ای که کیفیت رسانه ها را تهدید می کند مطالعه کم و یا مطالعه نکردن تولیدکنندگان خبر و گزارش است. فراموش نکنیم وقتی به اندازه کافی مطالعه نکنیم کیفیت مطالب پایین خواهد آمد و از دست دادن مخاطب از جمله پیامدهای آن خواهد بود.

خبرنگار توانا و شش دانگ خبرنگاری است که در کنار خبری که در رسانه خود منتشر می کند در باره همان خبر مقاله، تحلیل و یادداشت بنویسد. قلم خبرنگار، هویت و شناسنامه او است و او برای اثرگذاری در جامعه باید همواره این ویژگی را در خود حفظ و تقویت کند.

نوشتن مقاله و تحلیل نیاز به ممارست فراوان دارد و خبرنگاران برای رسیدن به چنین جایگاهی باید مطالعات خود را بیشتر کنند و هیچ وقت خود را از مطالعه بی نیاز ندانند زیرا این آغاز سقوط در حرفه خبرنگاری است. تولید فکر و محتوا در میان خبرنگاران از حلقه های مفقوده رسانه های ما است. خبرنگاران رسانه های مکتوب باید بتوانند تولید فکر و محتوا کنند و تحولات حوزه های خود را به صورت کارشناسی تحلیل و موشکافی نمایند و به شیواترین سبک به رشته تحریر در آورند.

نقد تحولات حوزه خبری از جمله کاستی های رسانه های ما است که خبرنگاران باید شجاعانه وارد این عرصه شوند. خبرنگاران با مطالعه فراوان به این مرحله می رسند. منافع نقد منصفانه و سازنده حوزه خبری به همه افراد جامعه به ویژه مسئولان ذی ربط و همچنین مردم خواهد رسید و این از رسالت های خبرنگاران و رسانه ها است.

ما برای رسیدن به رسانه های اثرگذار نیازمند خبرنگاران آگاه، توانمند و مطالعه گر داریم و گرنه رسانه ها و مطبوعات ما فاقد اثرگذاری لازم خواهند بود.

ظهور فناوری های نوین و شبکه های اجتماعی، فعالیت رسانه ها را دشوارتر کرده زیرا دیگر نمی توان فقط بازگوکننده نظرات مصاحبه شونده باشند، بلکه باید نقد سازنده را در دستور کار قرار دهند. فعالیت و کار روزنامه نگاری با نقد جامعه آغاز می شود و امروز ضرورت نقد موضوعات مختلف برای رفع معضلات جامعه دو چندان است.

شبکه های اجتماعی امروزه در خیلی از عرصه ها تقریبا جای رسانه ها را گرفته اند بنابر این رسانه ها برای ادامه حیات و اثرگذاری بیشتر راهی جز تحلیل محتوا و تولید فکر ندارند. بکارگیری خبرنگاران توانمند راهی برای رسیدن به چنین هدفی است و گرنه در آینده تنها رسانه هایی که از پشتوانه مالی لازم برخوردارند می توانند امیدوار به ادامه فعالیت باشند.

برای رسیدن به چنین جایگاهی نیاز به آموزش خبرنگاران داریم، آموزشی که به روز بوده و خبرنگاران نیز به طور عملی در محل کار آن را پیاده کنند. ۱۷ مرداد روز خبرنگار است و این ایام بهترین فرصتی است که به آینده حرفه خبرنگاری و ادامه قدرتمند فعالیت رسانه ها بیندیشیم تا این وسایل همچنان پیشرو و اثرگذار در جامعه ظاهر شوند.

علی حبیبی؛ دبیر اجتماعی ایرنا