ترفند بانک‌ها برای کاهش نرخ سود سپرده

مهرداد عسگری: در حالی خبر از کاهش مجدد نرخ سود بانکی به گوش می‌رسد که تا کنون این اخبار تغییری در تصمیم‌گیری شورای پول و اعتبار نداشته و بانک‌ها کماکان با نرخ‌های سود قبلی نسبت به جذب مشتری اقدام می‌کنند. این در حالی است که یکی از بانک‌های کشور هفته گذشته به صورت داوطلبانه نسبت به کاهش دو درصد دیگر از نرخ سود خود اقدام کرد آن هم در شرایطی که در گذشته نه چندان دور بانک‌ها برای پرداخت حتی نیم درصد سود بیش‌تر با یکدیگر رقابت داشته و از هم پیشی می‌گرفتند. حال این اقدام در چه راستایی صورت گرفته معلوم نیست. از سوی دیگر خبر می‌رسد که بانک ها در توافقی با یکدیگر قرار گذاشته اند تا از ابتدای تیرماه نرخ های سود سپرده را کاهش دهند.

در پاسخ به این ابهامات باید گفت که به نظر می‌رسد که مهم‌ترین هدف بانک ها در کاهش خودسرانه نرخ سود بانکی که در گذشته بر سر کاهش نیافتن آن دعوا بود و کم‌تر بانکی میل به کاهش نرخ داشت، جلوگیری از کاهش نرخ سود تسهیلات همزمان با کاهش نرخ سود بانکی است. به بیان دیگر آن طور که از شواهد پیداست در این دوره فقط قرار است که نرخ سود سپرده‌ها کم شود بدون آن که نرخ سود تسهیلات بانکی کاهش یابد. در صورتی که تمام کارشناسان اقتصادی معتقدند که این دو نرخ کاملا به یکدیگر وابسته بوده و کاهش هریک از آن‌ها مقدمه‌ای برای کاهش نرخ دیگر است. در واقع بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار در گذشته وقتی حکم به کاهش نرخ سود بانکی می‌داد هدفش کاهش نرخ سود تسهیلات به تبع آن بود تا در اثر این گونه اقدامات تسهیلات بیش‌تری در اختیار بخش تولید قرار گیرد در حالی که در این دوره خبری از کاهش نرخ سود تسهیلات نیست!

به عبارت دیگر در حالی بانک ها دو درصد از نرخ سود سپرده ها کم کرده و آن را به ۱۵ درصد رسانیده اند که در قبال سود دریافتی از  اعطای تسهیلات پرداختی به بخش تولید همچنان سود ۲۲ درصدی دریافت می کنند!

بنابراین به نظر می‌رسد که بانک‌ها برای جلوگیری از تصویب همزمان نرخ سود سپرده و تسهیلات در شورای پول و اعتبار، خود راساً برای کاهش نرخ سود پیشقدم شده‌اند.

به هر صورت در حالی که کاهش نرخ سود بانکی جدی شده است و این بار هم بانکداران برای کاهش دوباره نرخ سود بانکی به توافق رسیده‌اند که البته تحقق این امر به تائید بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار برسد تا بر اساس مصوبات قانونی عملیاتی شود.

کاهش نرخ سود بانکی طی چند ماه اخیر از سوی رئیس کل بانک مرکزی و وزیر امور اقتصادی و دارایی وعده داده شده و بازار در انتظار کاهش نرخ سود بانکی است، البته این موضوع باز هم موافقان و مخالفانی دارد و این بار این مدیران بانکی هستند که برای کاهش نرخ سود عجله دارند، زیرا طبق عقیده برخی از کارشناسان اقتصادی کاهش نرخ سود با توجه به کاهش نرخ تورم، این بار به نفع بانکداران است.

در واقع سوال مهم در این خصوص این است که در شرایطی که بخش تولید تسهیلات با نرخ سود بالای ۲۰ درصد را دریافت میکند بانک ها با چه هدفی تصمیم به کاهش نرخ سودسپرده های مردم گرفته اند؟