صف شرکت‌های بین‌المللی برای حضور در صنعت نفت ایران

اقتصادتهران:  شرکت های بین المللی در زمان تحریم برای فرار از جریمه های آمریکا و متحدانش از سرمایه گذاری و هر گونه همکاری علنی با ایران خودداری می کردند و حتی گاهی پاسخ نامه های طرف ایرانی را نیز نمی دادند، اما اکنون برای حضور در صنعت نفت کشورمان صف کشیده اند.

وزارت نفت با گشایش های برجامی به شرط تامین منافع ملی و انتقال فناوری های جدید آماده همکاری با این شرکت ها شده است.

صنعت نفت ایران در سال های اخیر از کمبود سرمایه رنج برده به طوری که آمارها از وجود ده ها میدان نفت و گاز دست نخورده و هزاران طرح نیمه تمام در صنعت نفت حکایت دارد که در بخش های بالادستی، پالایشگاهی، پتروشیمی، پالایش و پخش و انتقال پراکنده شده اند.

پروژه های صنعت نفت از پرهزینه ترین و ریسک پذیرترین طرح های صنعتی هستند، بنابراین دولت ها به طور مستقیم در این بخش سرمایه گذاری نمی کنند و وظیفه سرمایه گذاری در این بخش را به شرکت های بزرگ بخش خصوصی و شرکت های بین المللی واگذار می کنند.

براساس گزارش دریافتی از وزارت نفت، در این میان، کمبود سرمایه گذاری در بخش بالادستی صنعت نفت مشهود است ،به طوری که همسایگان ما با سوءاستفاده از دوران تحریم، درحال چپاول میدان های مشترک در خشکی و دریا هستند.

اگرچه برای صیانت از منافع ملی اقدام های گسترده ای برای توسعه میدان های مشترک پارس جنوبی و غرب کارون انجام شده است، اما همچنان، معضل کمبود نقدینگی و فناوری برای توسعه میدان ها و اجرای طرح های ازدیاد برداشت وجود دارد.

آمارها از نیاز ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیارد دلاری برای سرمایه گذاری در صنعت نفت حکایت دارد که بخش عمده ای از آن به بخش بالادستی (اکتشاف و تولید) تعلق دارد.

در ماه های اخیر و پس از اجرای برجام، مذاکرات گسترده ای برای همکاری در بخش بالادستی صنعت نفت انجام شده که برخی از آنها به امضای تفاهمنامه و موافقت نامه اصولی منجر شده است.

**جزییات امضای موافقت نامه و تفاهمنامه های برای توسعه میدان های نفتی

با اجرای برجام و رفع تحریم ها، صنعت نفت، مذاکرات فشرده و موثری برای جذب شرکت های خارجی در چارچوب مدل جدید قراردادهای نفتی موسوم به قراردادهای بیع متقابل جدید انجام داد که تاکنون به امضای ۱۳ تفاهم نامه با شرکت های معتبر از اروپا و آسیا منجر شده است.

پیش بینی می شود به زودی ١٠ تا ١٢ تفاهم‎نامه همکاری دیگر با تعدادی شرکت‌های بزرگ بین‌المللی در بخش بالادستی صنعت نفت امضا شود.

شرکت ملی نفت ایران تاکنون با شرکت نفت لوک اویل (روسیه) در۲۵ ژانویه ۲۰۱۵ برای مطالعه‌ توسعه میدان های نفتی منصوری و آب‌تیمور، شرکت توتال (فرانسه) نیز در ۲۴ مارس ۲۰۱۵ برای طرح توسعه‌ی میدان آزادگان جنوبی تفاهمنامه امضا کرده است.

همچنین تفاهمنامه هایی با وینترشل (آلمان) در ۱۲ آوریل ۲۰۱۵ برای مطالعه چهار میدان نفتی در غرب ایران و با او ام وی (OMV -اتریش) در پنجم ماه مه ۲۰۱۵ برای ارزیابی میادین در غرب ایران، شامل بندکرخه و چشمه‌ خوش امضا شده است.

شرکت ژاروبز نفت (روسیه) نیز در ۱۲ جولای ۲۰۱۵ برای مطالعه‌ میدان پایدار غرب و شرکت پرتامینا (اندونزی) در ۸ آگوست ۲۰۱۵ برای مطالعه‌ توسعه میدان های نفتی آب‌تیمور و منصوری تفاهمنامه هایی امضا کردند.

تفاهمنامه ای با شرکت تات نفت (روسیه) در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۵ برای بهبود ضریب بازیافت میدان دهلران و شرکت دی ان او (نروژ) در ۱۶ نوامبر ۲۰۱۵ برای توسعه‌ میدان چنگوله امضا شد.

شرکت توتال (فرانسه) و سی ان پی سی چین (CNPC) در هشتم نوانبر ۲۰۱۵موافقت‌نامه‌ اصولی (HOA ) برای توسعه‌ فاز ۱۱پارس جنوبی امضا کردند.

شرکت شلمبرژر (آمریکا) در ۲۷ نوامبر ۲۰۱۵ برای توسعه میدان‌ های رگ‌سفید، پارسی و شادگان، شرکت انگلیسی هلندی رویال داچ شل در ۷ دسامبر ۲۰۱۵برای مطالعه‌ توسعه میدان های نفتی آزادگان جنوبی، یادآوران و کیش تفاهمنامه امضا کردند.

شرکت گازپروم       (روسیه) نیز در ۱۳ دسامبر ۲۰۱۵ برای مطالعه‌ توسعه میدان های نفتی چنگوله و چشمه‌خوش، شرکت پتروناس (مالزی) در ۲۱ دسامبر ۲۰۱۵ برای مطالعه‌ توسعه میدان های نفتی آزادگان جنوبی و چشمه‌خوش تفاهمنامه هایی را با ایران منعقد کردند.

فهرست شرکت های بین المللی متقاضی همکاری با صنعت نفت ایران به فهرست فوق محدود نمی شود و شرکت های متعددی برای حضور در صنعت نفت ایران صف کشیده اند.

وزارت نفت نیز اعلام کرده است برای همکاری با شرکت های بین المللی محدودیتی در نظر نگرفته و بر اساس منافع ملی و با هدف صیانت از میدان های نفتی، با شرکت هایی که بهترین پیشنهادات را برای سرمایه گذاری، انتقال فناوری و اجرای طرح های ازدیاد برداشت ارایه کنند، بر اساس ضوابط و مقررات کشور، همکاری خواهد کرد.

قرار است تا یک ماه آینده، از طریق برگزاری مناقصه های بین المللی، این تفاهمنامه های مطالعاتی به قرارداد نهایی تبدیل شود.

به گفته غلامرضا منوچهری معاون شرکت ملی نفت ایران ، نخستین مناقصه بین المللی نفتی ایران تا چهار هفته آینده برای توسعه میدان آزادگان برگزار خواهد شد.

در گام بعدی نیز مناقصه سایر میدان های نفت و گاز به تدریج برگزارمی شود.

به گزارش ایرنا، برجام یا برنامه جامع اقدام مشترک (Join Comprehensive Plan of Action)، در ۲۳ تیر ۱۳۹۴ پس از ۲۰ ماه مذاکرات فشرده و سخت که از آن به عنوان مذاکرات قرن نام برده می شود، بین ایران و کشورهای ۱+۵ (آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه، چین و آلمان) به امضا رسید.

این توافق در ۲۹ تیرماه ۱۳۹۴ با تصویبت قطعنامه ۲۲۳۱ در شورای امنیت سازمان ملل ماهیت حقوقی پیدا کرد و بدین ترتیب، ۶ قطعنامه قبلی این شورا علیه ایران را لغو کرد. اتحادیه اروپا نیز در همان روز برجام را تایید کرد.

برجام در ۱۹ مهرماه ۱۳۹۴ در قالب قانون «اقدام متناسب و متقابل ایران در اجرای برجام» به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و با تایید شورای نگهبان در ۲۳ مهرماه برای اجرا به دولت ابلاغ شد.

این توافق از ۲۶ دی ماه ۹۴ با انتشار گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی مبنی بر اجرای تعهد ایران در حوزه هسته ای، با برچیده شدن همه تحریم های ایران مرتبط با موضوع هسته ای به مرحله اجرا رسید.

بدین ترتیب، با اجرای برجام همه تحریم های مرتبط با صنعت نفت، گاز و پتروشیمی لغو و زمینه بازگشت مقتدرانه ایران به بازار جهانی نفت فراهم شد.