true
اقتصادتهران: در حوزه بازار سرمایه، سرمایه گذاران خارجی برای اینکه بتوانند ریسک‌های مرتبط با تغییر واحد پولی خود را مدیریت کنند نیاز به ابزارهای خاصی دارند؛ بازار مشتقه ارز یکی از این ابزارهاست.
در ادبیات مالی، مدیریت ریسک یکی از مهم‌ترین ابعاد هر سرمایه‌گذاری است و سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی متناسب با محیط سرمایه‌گذاری خود، این اقدام را انجام می دهند. در حوزه بازار سرمایه نیز، سرمایه گذاران خارجی برای اینکه بتوانند ریسک‌های مرتبط با تغییر واحد پولی خود را مدیریت کنند نیاز به ابزارهای خاصی دارند. یکی از این ابزارها بازار مشتقه ارز است که در بسیاری از کشورها نیز به عنوان بستر ورود سرمایه گذاران خارجی، وجود دارد و سرمایه گذاران در کنار ورود به بورس اوراق بهادار و سرمایه گذاری در ابزارهای مالی مختلف، ریسک نرخ ارز خود را پوشش می دهند.
نگاهی به معاملات سرمایه گذاران خارجی در کشورهای مختلف، همانند بورس استانبول ISE نشان می دهد که اغلب سرمایه گذاران خارجی تمایل به ورود سرمایه بر اساس واحد پولی کشور خود (کشور مبدا) به بازار سرمایه کشور سرمایه‌پذیر (کشور مقصد) دارند. در این روش طبیعتا نگرانی‌هایی در خصوص برابری واحد پولی کشور مبدا با کشور مقصد وجود خواهد داشت که بر ریسک سرمایه گذاری می‌افزاید. در این حالت سرمایه‌گذاران خارجی با ورود به بورس ارز و اخذ موقعیت های تعهدی مختلف، می‌توانند ریسک خود را پوشش دهند.
در بازار سرمایه ایران نیز، با توجه به بهبود شرایط سیاسی و استقبال سرمایه‌گذاران خارجی برای ورود به بورس، اگر در تلاش برای حضور مستقیم سرمایه گذاران خارجی در بورس اوراق بهادار تهران هستیم، راه اندازی بازار مشتقات ارزی گزینه‌ای نزدیک تر به تجارب موفق جهانی است. با سازوکار این ابزار، نوسان نرخ ارز بسادگی پوشش داده می شود. همچنین طبق قانون رفع موانع تولید، یکی از بایسته‌های دولت ارائه ابزارهایی برای پوشش نوسان نرخ ارز است.
بورس ارز، علاوه بر کارکردهای مثبت در حوزه سرمایه گذاران خارجی، برای سرمایه‌گذاران داخلی که به عنوان صادرکننده و واردکننده عمل می کنند، می تواند بسیار مفید واقع شود. به عبارت دیگر، تأسیس بورس ارز علاوه بر فواید مثبت برای سرمایه گذاران خارجی در بورس های اوراق بهادار، فعالان بورس‌های کالایی در بازار سرمایه ایران (بورس کالا و انرژی) نیز می‌توانند به عنوان ذینفعان این بورس به شمار روند. راه اندازی بورس ارز می‌تواند، بازار غیر رسمی که هم اکنون در خصوص معاملات آتی ارز وجود دارد تحت عنوان معاملات فردایی، ساماندهی کند؛ چراکه هم اکنون معاملات آتی ارز با سررسیدهای کوتاه تر در بازار غیر رسمی فعال است؛ که با راه‌اندازی بورس ارز افزون بر اینکه بازار رسمی می‌شود، سرمایه‌گذاران می‌توانند با سررسیدهای معاملاتی مختلف وارد بازار شوند. همچنین بانک مرکزی می‌تواند کنترل بیشتری بر معاملات ارز داشته باشد و از افزایش مصنوعی نرخ ارز جلوگیری کند. امکان برنامه‌ریزی برای انواع مختلف سرمایه گذاران، پوشش ریسک نرخ ارز، کاهش نرخ ارز رسمی و غیر رسمی، شفاف شدن تقاضای واقعی برای ارز و عدم دستکاری در قیمت‌ها از مهم ترین مزایای راه اندازی بورس ارز در ایران است.
با توجه به اینکه نرخ ارز به نوعی با تمامی شرکت‌ها و تولیدکننده ها در ارتباط است و یکی از حساس ترین و تأثیرگذار ترین شاخص‌ها برای تنظیم بازارهای کشور محسوب می شود، تأسیس یک بورس و بازار رسمی که بتواند نرخ ارز را در حال و آینده مشخص نماید و مرجع کشف قیمت نرخ ارز باشد، قطعا فواید بسیار زیادی در سطح خرد و کلان برای اقتصاد کشور خواهد داشت و مورد توجه دولتمردان، تولیدکنندگان، صادرکنندگان و حتی قشرهای مختلف مردم قرار می‌گیرد.
شایان ذکر است که بورس ارز در بسیاری از بورس های مهم دنیا همچون بورس کالای سنگاپور، بورس های هند، بورس کره، بورس آرژانتین و بورس روسیه در قالب قراردادهای آتی ارز و در حجم بالا فعال است. در خصوص راه اندازی بازار مشتقه ارز، می‌توان از تجربه موفقی که در راه اندازی بازار آتی سکه طلا در بورس کالا وجود دارد، استفاده کرد و با ایجاد قوانین و دستورالعمل‌های مناسب در مورد بسته های معاملاتی، وجوه تضمین، دامنه مجاز نوسان، ساعات معاملاتی، تیک سازها و نحوه تسویه فیزیکی، به افزایش شفافیت این بازار کمک کرد. با توجه به اینکه بازار نقدی با بازار آتی همسو است، دولت می‌تواند بخشی از معاملات سفته بازانه بازار ارز را در اختیار خود بگیرد.
میثم علی محمدی؛ کارشناس ارشد بازار سرمایه
true
true
https://tehraneconomy.ir/?p=38080
false
true
