مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی افزایش چشمگیر فرصتهای اقتصادی، اشتغال و سرمایهگذاری در استان گیلان را از مزیتهای بیشمار طرح توسعه این منطقه دانست که با رویکردی جدید و برنامهریزی هدفمند میتواند سهم گیلان را در اقتصاد کشور ارتقا دهد.
به گزارش خبرنگار اعزامی اقتصادتهران به کیش، محمد سجاد سیاهکارزاده در حاشیه برگزاری نمایشگاه کیش اینوکس ۱۴۰۳، در جمع خبرنگاران به تشریح مزایای طرح توسعه منطقه آزاد انزلی پرداخت و درباره نگرانیهایی که برخی از ساکنان اولیه این منطقه در خصوص این طرح دارند، گفت: توسعه منطقه آزاد انزلی اتفاق جدیدی نیست. من نمیخواهم این دستاورد را کوچک نمایی کنم، اما حدود ۹ سال پیش، همین محدوده فعلی منطقه آزاد انزلی بود.
وی افزود: در آن زمان ۲۸ روستا و فضاهای گردشگری متعددی در این منطقه قرار داشت که به دلایلی از جمله کاستیهای قانونی و مقرراتی، این منطقه از محدوده فعالیت جدا شد. اکنون با تلاشهای انجامشده و پیگیریهایی که همکاران من داشتند، موفق به بازگرداندن این توسعه با رویکردی جدید شدیم.
سیاهکارزاده ادامه داد: این رویکرد جدید شامل ترکیب بخش ساحلی و بخش متصل به وضعیت موجود سه شهرک صنعتی و فرودگاه سردار جنگل است. این بخش توسعهای پس از انجام یک مطالعه کامل توسط یکی از دانشگاههای معتبر کشور، به منطقه پیشنهاد شد و اکنون به مرحله اجرا رسیده است. اهمیت این موضوع به این دلیل است که استان گیلان دارای ظرفیتهای طبیعی و نخبگانی بسیار بالایی است، اما به دلایل مختلف این ظرفیتها آنگونه که باید، مورد استفاده قرار نگرفتهاند.
وی با اشاره به اهمیت منطقه آزاد انزلی و نقش آن در اشتغال و سرمایهگذاری استان، اظهار کرد: این منطقه در حال حاضر ۲۳۰۰ هکتار مساحت دارد و توانسته در زمینه اشتغال، تولید، صادرات و جذب سرمایهگذاری خارجی نقش بسزایی ایفا کند. حال اگر این محدوده به چهار برابر افزایش یابد، میتواند تاثیرات بزرگتری در این حوزهها داشته باشد. استان گیلان به لحاظ زیرساختهای طبیعی و نخبگانی شرایط بسیار غنیای دارد و ما امیدواریم که با این توسعه، گامهای مهمی برای بهبود شرایط اقتصادی برداشته شود.
مدیرعامل منطقه آزاد انزلی با اشاره به نگرانیهایی که برخی افراد درباره توسعه منطقه دارند، گفت: ما نیاز به تبیین داریم تا حتی آن دسته از عزیزانی که فکر میکنند این توسعه به ضرر محدوده فعلیشان است، متوجه شوند که این توسعه، رشد اقتصادی و افزایش سهم آنان را در پی خواهد داشت. این توسعه به معنای تقسیم سهم کنونی بین افراد بیشتر نیست؛ بلکه به معنای افزایش کیک اقتصادی است که با برنامهریزی دقیق میتواند به سود همه افراد منطقه، چه ساکنان کنونی و چه تازهواردان باشد.
وی تأکید کرد: تعداد روستاهایی که قبلاً در محدوده منطقه آزاد بودند، مجدداً به این منطقه اضافه میشوند و این تجربه قبلاً نیز در منطقه آزاد انزلی وجود داشته است که ساکنان بومی و سازمان منطقه آزاد در کنار هم و با روابط مسالمتآمیز حضور داشتهاند. سازمان منطقه آزاد نیز در حد توان خود به توسعه و رفاه این مناطق کمک کرده است. اکنون نیز این روند با برنامهریزی دقیق ادامه خواهد یافت. این توسعه دارای آوردههای جدیدی از جمله ایجاد فرودگاه است که فرصتهای جدیدی در زمینه حمل و نقل ترکیبی و جذب کارگوهای بینالمللی را برای استان فراهم میکند. این زیرساخت جدید، بیتردید تأثیرات مثبتی برای کل استان و ذینفعان آن خواهد داشت.
مدیرعامل منطقه آزاد انزلی در پایان با ابراز امیدواری به آینده این منطقه گفت: دیدگاه من نسبت به توسعه و آینده منطقه آزاد انزلی بسیار مثبت و امیدوارکننده است. منطقه آزاد انزلی بهعنوان یکی از بهترین مناطق آزاد کشور شناخته میشود، زیرا دارای چهارچوبهای اجرایی و مدیریتی استاندارد است. من این ارزیابی را نه تنها به عنوان مدیرعامل فعلی بلکه با تجربهای که در دیگر مناطق آزاد کشور داشتهام، بیان میکنم. این منطقه از نظر اجرایی و مدیریتی در سطح قابل احترامی قرار دارد و مطمئن هستم که با همت و تلاش تمامی فعالان اقتصادی، سرمایهگذاران و تولیدکنندگان در استان گیلان، آینده درخشانی پیشروی این منطقه قرار دارد. تنها شرط موفقیت این است که همه با هم همافزایی داشته باشند و از ایجاد تخاصمها و رفتارهایی که ممکن است روند توسعه را کند یا متوقف کند، پرهیز کنند.
وی با بیان اینکه در سال گذشته، حجم صادرات از این منطقه حدود ۱۵ میلیون یورو بود، گفت: در ۷ ماهه نخست سال جاری میزان صادرات به ۱۸ میلیون یورو رسید که رشد قابل توجهی را نشان میدهد. این افزایش به دلیل تولیدات منطقه، بازاریابیهای انجامشده و توجه بیشتر به بندر کاسپین به دست آمده است.
سیاهکارزاده در ادامه افزود: بندر کاسپین به دلیل ویژگیهای خاص خود، از جمله عمق آبخور مناسب (درفت آبی)، در بنادر شمالی شرایط ویژهای دارد و به عنوان بندری از نسل جدید شناخته میشود. پسکرانه این بندر به حوزههای صنعتی متصل است و این صنایع میتوانند بهراحتی محصولات خود را صادر کنند.
وی یکی دیگر از اتفاقات مهم امسال را اتصال راهآهن سراسری به بندر کاسپین برشمرد و تصریح کرد: خوشبختانه با پیوستن مجموعه وزارت راه و شهرسازی به این طرح، در خردادماه امسال این اتصال، برقرار شد که بلافاصله بعد از افتتاح، بهرهبرداری نیز آغاز شد. طول کل ریل داخل بندر کاسپین حدود ۶۸۲ متر است و در حال حاضر روزانه در این مسیر تخلیه و بارگیری محصولات صادراتی و ترانزیتی انجام میشود.
وجود ۱۵۵ فرصت سرمایهگذاری در منطقه آزاد انزلی
سیاهکارزاده در خصوص فرصتهای جدید سرمایهگذاری در منطقه آزاد انزلی نیز اظهار داشت: در خصوص فرصتهای سرمایهگذاری، ابتکاری توسط دبیرخانه مناطق آزاد صورت گرفته که منطقه آزاد انزلی نیز در این زمینه پیشگام بوده است. ما در مرحلهای ۱۰۰ فرصت سرمایهگذاری به ارزش ۲۰ هزار میلیارد تومان و در مرحلهای دیگر، در نمایشگاه کیش اینوکس قبلی، حدود ۳۵ بسته سرمایهگذاری معرفی کردیم.
وی در رابطه با تفاوت بستههای سرمایهگذاری با فرصتهای سرمایهگذاری گفت: در بستهها، مطالعات امکانسنجی انجام شده، مجوزهای سرمایهگذاری و حتی مجوزهای اولیه صادر شده و تنها کافی است که سرمایهگذار شرایط احراز را داشته باشد تا بتواند پس از طی مراحل قانونی، پروژه را آغاز کند. بنابراین تا پیش از نمایشگاه کیش اینوکس، ۱۳۵ بسته سرمایهگذاری به ارزش ۳۰ هزار میلیارد تومان رونمایی شده بود.
سیاهکارزاده در ادامه افزود: در نمایشگاه کیش اینوکس هم با رویکرد فناورانه و توجه به توسعه اقتصاد دانشبنیان، ۲۰ فرصت سرمایهگذاری جدید به مناسبت بیستمین سال تأسیس سازمان منطقه آزاد انزلی، رونمایی شده است. هم اکنون در مجموع ۱۵۵ فرصت سرمایهگذاری شامل این ۲۰ فرصت اخیر به ارزش ۱۰ هزار میلیارد تومان وجود دارد که ارزش کل سرمایهگذاری داخلی و خارجی در حوزههای مختلف به ۴۰ هزار میلیارد تومان میرسد.
مدیرعامل منطقه آزاد انزلی در خصوص تسهیلات برای سرمایهگذاران خارجی در این منطقه گفت: مناطق آزاد از منظر سرمایهگذاری ویژگیهای استثنایی و خاصی نسبت به سرزمین اصلی دارند که این مزایا در همه مناطق آزاد وجود دارد. به عنوان مثال، سرمایهگذاران خارجی میتوانند با صددرصد مالکیت خودشان، شرکت تأسیس کنند و فعالیت کنند، بدون نیاز به ویزا در مناطق آزاد رفتوآمد کنند و از معافیتهای مالیاتی و گمرکی بهرهمند شوند.
سیاهکارزاده با اشاره به تشکیل کمیتهای برای سرمایهگذاری و کمیته رفع موانع سرمایهگذاری در منطقه آزاد انزلی گفت: هدف از تشکیل کمیته سرمایهگذاری این است که سرمایهگذار در سازمان، سرگردان نشود و بهمحض درخواست، شرایط و مدارک خود را به بخش اقتصادی ارایه دهد.
درخواست او بلافاصله در کمیته مطرح میشود و در صورت احراز شرایط لازم، به مراحل نهایی شامل تأیید هیاتمدیره و عقد قرارداد هدایت میشود. ادعای ما این است که در منطقه آزاد انزلی، در کوتاهترین زمان ممکن به این فرصتها توجه کرده و آنها را ارزیابی میکنیم تا به نتیجه برسند.
این مقام مسئول در ادامه اضافه کرد: برای سرمایهگذاران، بهویژه آنهایی که در حوزههای جدیتر و با حجم سرمایهگذاری قابل توجه حضور دارند، از جمله سرمایهگذاران خارجی یا ایرانیان خارج از کشور، یک لاین ویآیپی نیز جهت پیگیری امور در نظر گرفتهایم. همچنین کمیتهای برای رفع موانع سرمایهگذاری داریم؛ هم اکنون سرمایهگذارانی در منطقه داریم که با مشکلاتی مواجه هستند و این کمیته برای حل مشکلات آنها بهطور جدی وارد عمل میشود.
وی تصریح کرد: ما برای این سرمایهگذاران جلسات اختصاصی برگزار میکنیم که در آن همه ارکان سازمان حضور دارند. در این جلسات، هر یک از سرمایهگذاران بهطور جداگانه مسایل خود را مطرح میکنند. خوشبختانه، این جلسات نتایج بسیار خوبی داشته و بسیاری از مشکلات برطرف شده یا در حال رفع شدن است.
آخرین وضعیت تبادلات تجاری با روسیه
سیاهکارزاده در خصوص تبادلات تجاری با روسیه گفت: برآورد ما این است که حجم تبادلات تجاری روسیه در دریای کاسپین یا دریای خزر کمتر از ۱۰ درصد باشد. روسیه برای تغییر سیاستهای تجاری خود به زمان و ایجاد زیرساختهای لازم نیاز دارد. با این حال، ما آمادگی خود را برای همکاری در این زمینه اعلام کردهایم و در جلسات مشترک نیز گفتهایم که بهطور اختصاصی آمادهایم تا برای فعالسازی کریدور شمال-جنوب تسهیلات ویژهای را فراهم کنیم.
وی خاطرنشان کرد: اگر روسها به سرمایهگذاری در شهر انزلی، منطقه آزاد انزلی و بندر کاسپین علاقهمند باشند، ما آمادگی داریم با شرایط ویژه و اختصاصی با آنها تعامل کنیم و فرصتهای اقتصادی این منطقه را در اختیار آنها بگذاریم. همچنین منطقه آزاد ایران-روسیه در دبیرخانه مناطق آزاد تعریف شده و به عنوان پایگاه همکاری مشترک شناخته میشود.
سیاهکارزاده با اشاره به اینکه روسها هنوز بهطور گسترده وارد حوزههای اقتصادی در ایران نشدهاند، گفت: ما به وزارت خارجه و به خود روسها اعلام کردهایم که آمادگی داریم فرصتهای مختلفی مانند اجاره انبار در پسکرانه بندر، ایجاد و اختصاص اسکله اختصاصی و حتی فرصتهایی در حوزه انرژی و ایجاد کلاسترهای صنعتی را در اختیار آنها قرار دهیم.
وی ابراز امیدواری کرد که این پیگیریها به نتیجه برسد و روسها بتوانند از مسیر ایران برای صادرات و واردات کالاهای خود بهرهبرداری کنند و این مسیر را بهعنوان یک راهکار ترانزیتی مدنظر قرار دهند.
مدیرعامل منطقه آزاد انزلی تصریح کرد: برای تحقق این هدف، اقداماتی در سطح ملی باید انجام شود و ما در انزلی میکوشیم بخشی از این زنجیره باشیم. روسها باید در منطقه آزاد انزلی سرمایهگذاری کنند و حضور بیشتری در جنوب ایران، مانند چابهار یا بندر شهید رجایی داشته باشند تا بتوانند مسیر کریدور شمال-جنوب از روسیه تا هند را ایجاد کنند. ما از این همکاری ناامید نیستیم و تلاشهای خود را ادامه میدهیم. پیشنهاداتی به روسها ارائه کردهایم و امیدواریم که در آینده این همکاری به ثمر برسد.
سیاهکارزاده با تاکید بر اینکه این توسعه امکان اختصاص زمین یا فضاهایی برای سرمایهگذاران خارجی را فراهم کرده است، گفت: تا پیش از این، ما با محدودیت زمین مواجه بودیم و امکان تخصیص زمین با مساحت قابل توجه به سختی وجود داشت. اما اکنون با مصوبهای که پس از سالها پیگیری و حدود ۹ سال انتظار به تصویب رسیده، این موضوع تحقق یافته است.
وی در ادامه افزود: منطقه آزاد انزلی حدود ۹ هزار هکتار مساحت داشت، ولی به دلیل برخی کاستیهای قانونی، این مساحت به ۲ هزار و ۳۰۰ هکتار کاهش یافت. این امر از همان زمان پیگیری شد تا اینکه اکنون این توسعه مجدداً محقق شده و به مساحتی بالغ بر ۸ هزار و ۴۰۰ هکتار رسیده است. خوشبختانه مجلس شورای اسلامی این توسعه را تصویب کرد، سپس هیات نظارت مجمع تشخیص مصلحت نیز آن را تأیید کرد و در نهایت شورای نگهبان نیز مهر تایید زد.
سیاهکارزاده با بیان اینکه منطقه آزاد انزلی علاوه بر حوزههای گردشگری و متصل به وضعیت فعلی خود، سه شهرک صنعتی جدید به مساحت ۲ هزار هکتار خواهد داشت، گفت: همچنین، فرودگاه سردار جنگل (فرودگاه رشت) به این منطقه آزاد ملحق میشود و قوانین منطقه آزاد در آن اعمال خواهد شد. این موارد باعث میشود که هم حمل و نقل ترکیبی به صورت کامل برقرار شود و هم زمین برای سرمایهگذاری در تولید و اشتغال فراهم گردد. این امکانات موجب میشود تا در حوزههای مختلف، از جمله سرمایهگذاری خارجی، قابلیت ارائه خدمات به سرمایهگذاران را داشته باشیم.
نقش موثر منطقه آزاد انزلی در مسئولیت های اجتماعی
وی با تاکید بر اینکه درصد قابلتوجهی از بودجه درآمدی منطقه آزاد انزلی به مسئولیتهای اجتماعی اختصاص مییابد، اذعان داشت: این الزام هم توسط قانونگذار در بودجه درج شده و هم ما در طول مدت فعالیت در منطقه آزاد انزلی، تلاش کردهایم که با تشکیل کمیته مسئولیت اجتماعی، نیازهای واقعی مردم را در حوزههای مرتبط با منطقه شناسایی کنیم و در آنها سرمایهگذاری کنیم. در سال گذشته، نزدیک به ۲۰ میلیارد تومان در حوزه مسئولیت اجتماعی هزینه کردهایم. این هزینهها شامل بخشهایی چون زیرساختهای حمل و نقل، فرهنگ، آموزش، ورزش، و تفریحات سالم برای ساکنان منطقه آزاد بوده است.
وی در پاسخ به سوالی در رابطه با وجود مشکل در تأمین مالی پروژهها اظهار داشت: مناطق آزاد نهادهای خودکفا هستند و از دولت بودجه دریافت نمی کنند؛ بنابراین باید منابع مورد نیازشان را خود تأمین و هزینه کنند. ما یک درآمد هزینه داریم و یک منابع مصارف که بر این اساس برنامهریزی میکنیم. بخشی از منابع ما از زمین و بخشی دیگر از عوارض دریافتی تأمین میشود. هدف ما این است که تا حد امکان مدل درآمدی را از فروش زمین به حداقل برسانیم و به سمت حوزههایی با ارزش افزوده بالاتر حرکت کنیم. پلن فعلی ما همین بوده است و تاکنون موفق به گردش منابع خود شدهایم.
مدیرعامل منطقه آزاد انزلی با بیان اینکه پروژههای منطقه آزاد رشد چشمگیری داشتهاند، گفت: حجم پروژههای عمرانی نسبت به سال گذشته ۱۰ برابر شده و به یک هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان رسیده است، در حالی که کل بودجه عمرانی سال قبل حدود ۱۲۰ تا ۱۵۰ میلیارد تومان بود. این افزایش نیاز به تأمین مالی دارد و برای آن نیز برنامهریزی کردهایم. در هر اقدامی تلاش میکنیم از منابع داخلی استفاده کنیم و همچنین از ابزارهای تأمین مالی موجود در بازار پول و سرمایه که در بودجه پیشبینی شده است، بهره بگیریم.